نقدی بر ترجمۀ مدخلی از دانشنامۀ ایرانیکا

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسنده

• مصطفی حسینی

گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

https://doi.org/10.22067/lts.v49i2.60598

چکیده

مقالۀ حاضر به بررسی ترجمۀ فارسی یکی از مقالات دانشنامۀ ایرانیکا تحت عنوان «تأثیر رباعیّات عمر خیّام بر ادبیّات و جامعۀ غرب» (2008) می‌پردازد که مصطفی صداقت‌رستمی آن را با عنوان «عمر خیّام؛ در صحنۀ ادبی و اجتماعی آن سوی آب‌ها»، ترجمه کرده و در ماهنامۀ گلستانه، تیرماه 1393، شمارۀ 131، ص 67- 69 منتشر شده است. متأسفانه خطاهای پُرشمار و متنوّعی به این ترجمه راه یافته است که برخی از آن‌ها عبارتند از: ضبطِ نادرست نام افراد، توجّه‌نکردن به ضبط اشهر عناوین کتاب‌ها، ترجمه‌نکردن برخی عناوین، ترجمۀ نادرست برخی جملات و مواردی از این دست. نویسندۀ حاضر این موارد را در هفت فقره دسته‌بندی و در هر مورد پیشنهاد و توضیحی مناسب عرضه کرده است. این موارد عبارتند از: 1) تلفظ و ضبط نام‌های فرانسوی، 2) تلفظ و ضبط نام‌های آلمانی، 3) تلفظ و ضبط نام‌های انگلیسی، 4) تلفظ و ضبط نام‌های هلندی، 5) عناوین ترجمه‌نشده، 6) عناوینی که غلط ترجمه شده‌اند و 7) ترجمه‌های نادرست برخی از جملات. ناگفته نماند که این گونه ترجمه‌های شتاب‌زده مصداقِ کوششِ بی‌فایده است و نه‌تنها باری از دوشِ مشتاقانِ این عرصه بر نمی‌دارد، بلکه می‌تواند مبتدیّان و خوانندگانِ نوسفر را نیز به کژراهه بیفکند.

کلیدواژه‌ها

• ایرانیکا
• ترجمه
• عمر خیّام
• یوس بیخستراتن
• مصطفی صداقت‌رستمی

20.1001.1.22285202.1395.49.2.6.0

مراجع

امین‌رضوی، م. (1387). صهبای خرد: شرح احوال و آثار حکیم عمر خیّام نیشابوری. ترجمۀ دکتر مجدالدّین کیوانی. تهران: سخن.

حدادی، م. (1384). ژزف فون هامر پورگشتال. در آئینۀ آب. به‌کوشش بهمن نأمور مطلق. تهران: همشهری، ص. 39- 53.

حدادی، م. (1389). دیدار غرب و شرق در هجرت گوته: دیوان گوته از نگاه میان فرهنگی. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.

حسینی، م. (1394). شعر فارسی در انگلستان و آمریکا: تاریخ دویست‌ساله. ادبیّات تطبیقی (فرهنگستان زبان و ادب فارسی)، 12، 250-258.

دهباشی، ع. (1388). گزارش کنفرانس میراث عمر خیّام ( دانشگاه لیدن، دانشگاه کمبریج). بخارا، 71، 317-351.

ساجدی، ط. (1386). شرح حال و آثار ژوزف فن هامر پورگشتال. نامۀ فرهنگستان، 33، 149-157.

مینوی، م. (1383). پانزده گفتار. تهران: طوس.

Aminrazavi, M. (2005). The Wine of Wisdom: the Life, Poetry and Philosophy of Omar Khayyam. Oxford: Oneworld Publications.

Arberry, A. J. (1959). The Romance of the Rubaiyat. New York: The Macmillan Company.

Biegstraaten, J. (2015). “Omar Khayyam's Impact on Literature and Society in the West.” Encyclopædia Iranica online edition, 2008, available at < http://www.iranicaonline.org/articles/ khayyam-xi.> (accessed on 26 Jun. 2015).

Norton, C. E. (1869). “Les Quatrains de Khèyam, traduits du Persan by J. B. Nicolas; Rubaiyat of Omar Khayyam, the Astronomer-Poet of Persia.” The North American Review 109. 225 (1869): 565-584.

Seyed-Gohrab, A. (2012). Ed. The Great Umar Khayyam: A Global Reception of the Rubaiyat, Leiden University Press.