مطالعات ترجمه
الناز علی اعظم؛ مسعود خوش سلیقه؛ عبداله نوروزی؛ آزاده اریس
چکیده
هدف این پژوهش بررسی روش هایی است که مترجم های ایرانی برای ترجمه ناهنجاری‌های اجتماعی در آثار ادبی کودک و نوجوان از انگلیسی به فارسی به‌کار برده‌اند. در این پژوهش از سه ترجمه فارسی رمان ماتیلدا (۱۹۸۸) اثر رولد دال تشکیل شد. تمرکز این پژوهش بر ترجمه ناهنجاری‌های اجتماعی در سطح جمله است. در ابتدا بر‌اساس پیکره و ناهنجاری‌های موجود ...
بیشتر
هدف این پژوهش بررسی روش هایی است که مترجم های ایرانی برای ترجمه ناهنجاری‌های اجتماعی در آثار ادبی کودک و نوجوان از انگلیسی به فارسی به‌کار برده‌اند. در این پژوهش از سه ترجمه فارسی رمان ماتیلدا (۱۹۸۸) اثر رولد دال تشکیل شد. تمرکز این پژوهش بر ترجمه ناهنجاری‌های اجتماعی در سطح جمله است. در ابتدا بر‌اساس پیکره و ناهنجاری‌های موجود در متن، جملات ناهنجار اجتماعی به دو دسته کلامی و رفتاری تقسیم شد. دسته کلامی به بیادبی، تهدید و دروغگویی و دسته رفتاری به کودکآزاری جسمی، کودکآزاری ناشی از غفلت، انتقام و پرخاشگری رفتاری تقسیم شد. در مرحله دوم مدل کارکردگرا و پویای مولینا و هورتادو آلبیر (۲۰۰۲) برای دستهبندیهای ناهنجاری‌های اجتماعی به‌کار گرفته شد تا از طریق آن متن مبدأ با معادلهایش در ترجمههای فارسی بررسی شود. نتایج نشان داد که رویکرد مترجم‌ها، ترجمة تحتاللفظی است. ترجمهها بومیسازی نشدهاند و تکنیکهای متفاوتی برای آنها به کار رفته است.
مطالعات ترجمه
محبوبه خلیلی؛ بهزاد پورقریب؛ ساجده پورشعبانی
چکیده
تحقیق حاضر به بررسی تغییرات مفهوم فرهنگی-اجتماعی جنسیت با تمرکز بر زنان در انتقال از آثار ادبی مکتوب به سینمای اقتباسی به عنوان نوعی ترجمۀ بین‌نشانه‌ای پرداخت. دو فیلم پری (1373) و مهمان مامان (1382) به کارگردانی داریوش مهرجویی به همراه آثار ادبی متناظر آنها به عنوان پیکرۀ تحقیق انتخاب شدند. از مدل پردیکاکی (2017) برای بررسی عناصر همیشه ...
بیشتر
تحقیق حاضر به بررسی تغییرات مفهوم فرهنگی-اجتماعی جنسیت با تمرکز بر زنان در انتقال از آثار ادبی مکتوب به سینمای اقتباسی به عنوان نوعی ترجمۀ بین‌نشانه‌ای پرداخت. دو فیلم پری (1373) و مهمان مامان (1382) به کارگردانی داریوش مهرجویی به همراه آثار ادبی متناظر آنها به عنوان پیکرۀ تحقیق انتخاب شدند. از مدل پردیکاکی (2017) برای بررسی عناصر همیشه حاضر در داستانگویی شامل پیرنگ، تکنیکهای روایت، شخصیتپردازی و زمینه استفاده شد و تحلیل دادهها با استفاده از یک چارچوب نظری تجمیعی صورت گرفت. نتایج نشان داد کارگردان با بهکارگیری تکنیک زنانهزدایی و با تأکید بر ویژگیهای تأثیرگذار زنان در مقابل تفکر قالبی مقاومت کرده و تصویری بهتر و ارتقا یافته از شخصیتهای زن در مقایسه با شخصیتهای زن آثار اصلی ارائه داده است. همچنین پری که اقتباس از اثری غیر بومیست نسبت به مهمان مامان که اقتباس از اثری بومیست به دلیل ملاحظات فرهنگی تغییرات بیشتری داشته است.
مطالعات ترجمه
مرضیه ملکشاهی؛ قدرت حسنی
چکیده
این مقاله ترجمۀ آرتور جان آربری از تذکرة الأولیاء عطار را از دیدگاه پسااستعماری بررسی می‌کند. تذکرة الأولیاء که به معرفی عارفان برجستۀ اسلامی می‌پردازد، تصویری ژرف از غنای سنت‌های معنوی ایران را به نمایش می‌گذارد. ترجمۀ انگلیسی آربری در سال ۱۹۶۰، نگرش‌های شرق‌شناسانه‌ای را بازتاب می‌دهد که در میان دانشگاهیان غربی اواسط قرن ...
بیشتر
این مقاله ترجمۀ آرتور جان آربری از تذکرة الأولیاء عطار را از دیدگاه پسااستعماری بررسی می‌کند. تذکرة الأولیاء که به معرفی عارفان برجستۀ اسلامی می‌پردازد، تصویری ژرف از غنای سنت‌های معنوی ایران را به نمایش می‌گذارد. ترجمۀ انگلیسی آربری در سال ۱۹۶۰، نگرش‌های شرق‌شناسانه‌ای را بازتاب می‌دهد که در میان دانشگاهیان غربی اواسط قرن بیستم رایج بود. این پژوهش نشان می‌دهد که چگونه دیدگاه ایدئولوژیک آربری در مقام یک شرقشناس، شیوۀ ترجمۀ او را شکل داده و به برداشتی متفاوت از متن عطار انجامیده است. بررسی راهبردهای ترجمه‌ای آربری، از جمله گلچینکردن، تصاحب گزینشی، افزودن، سادهسازی و تقلیلگرایی، نشان می‌دهد که پیشداوریهای ایدئولوژیک آربری، او را به بازآفرینی متن عطار در قالب نگرش‌های استعماری کشانده است. یافتههای پژوهش آشکار می‌کند که شیوۀ ترجمۀ آربری نه تنها به خوانشی متفاوت از متن عطار منجر شده، بلکه نگاه شرقشناسانۀ او نابرابری در مناسبات قدرت و بازنمایی فرهنگی را نیز تداوم بخشیده است.
مطالعات ترجمه
Somaye Delzendehrooy
چکیده
آغاز ترجمه از زبان‌های اروپایی در ایران در عصر قاجار مبتنی بر نیاز کشور به علوم جدید بود که ایران از آن عقب مانده بود. این دلیل تابه‌امروز، یکی‌از دلایل عمدۀ ترجمه به‌خصوص از زبان‌های اروپایی بوده‌است. بنابراین بررسی عاملیت ترجمه در ورود علوم مختلف به ایران ضروری‌می‌نماید. پژوهش حاضر به بررسی عاملیت ترجمه در زمینه‌سازی برای ...
بیشتر
آغاز ترجمه از زبان‌های اروپایی در ایران در عصر قاجار مبتنی بر نیاز کشور به علوم جدید بود که ایران از آن عقب مانده بود. این دلیل تابه‌امروز، یکی‌از دلایل عمدۀ ترجمه به‌خصوص از زبان‌های اروپایی بوده‌است. بنابراین بررسی عاملیت ترجمه در ورود علوم مختلف به ایران ضروری‌می‌نماید. پژوهش حاضر به بررسی عاملیت ترجمه در زمینه‌سازی برای ورود علم روان‌شناسی به‌صورت آکادمیک در دهۀ ۴۰ به ایران می‌پردازد. پژوهش حاضر بااتکابه مفهوم عاملیت در ترجمه، به بررسی نهادها (مؤسسۀ انتشارتی صفیعلیشاه و مجلۀ کاویان) و افرادی (برادران مشفق همدانی و علیاکبر کسمایی) می‌پردازد که در چهار دهۀ نخست ۱۳۰۰ش عامل ورود این علم به ایران بودهاند. بررسی موضوعی و محتوایی دقیق آثار ترجمه‌شده در انتشارات صفیعلیشاه و نشریۀ کاویان، بهعلاوۀ فعالیتهای برادران مشفق همدانی و علیاکبر کسمایی و همینطور مطالعۀ مقدمههای آنان از نقشی که ترجمه و مترجمان در زمینه‌سازی برای ورود رشتۀ روان‌شناسی به‌صورت آکادمیک به ایران داشتهاند پردهبرداریمیکند.
مطالعات ترجمه
الهام صفی کیکله؛ علی خزاعی فرید
چکیده
تاریخ ترجمه ادبیات داستانی آمریکا به زبان فارسی از موضوعاتی است که کمتر مورد توجه محققان حوزه مطالعات ترجمه قرار گرفته است. در همین راستا، پژوهش حاضر قصد دارد با شناسایی مجلات و ناشران تأثیرگذار در معرفی و ترجمه ادبیات داستانی آمریکا از ابتدا تا اواخر دهه 40، بخشی از خلاء موجود در این زمینه را پر کند. به همین منظور، ابتدا فهرست داستان‌های ...
بیشتر
تاریخ ترجمه ادبیات داستانی آمریکا به زبان فارسی از موضوعاتی است که کمتر مورد توجه محققان حوزه مطالعات ترجمه قرار گرفته است. در همین راستا، پژوهش حاضر قصد دارد با شناسایی مجلات و ناشران تأثیرگذار در معرفی و ترجمه ادبیات داستانی آمریکا از ابتدا تا اواخر دهه 40، بخشی از خلاء موجود در این زمینه را پر کند. به همین منظور، ابتدا فهرست داستان‌های کوتاه و رمان‌های ترجمه‌شده در دوره موردنظر از کتابشناسی‌ها و منابع مربوطه استخراج شده و سپس با رؤیت اصل آثار و بر اساس اطلاعات مندرج در آنها، کتابشناسی رمان‌ها و داستان‌های کوتاه آمریکایی ترجمه‌شده به فارسی از آغاز تا پایان سال 1349 گردآوری شد. در مرحله بعد، با توجه به اطلاعات مرتبط با ناشران آثار فهرست شده در این کتابشناسی، ناشرانی که در معرفی ادبیات داستانی آمریکا به خوانندگان ایرانی و همچنین، در رونق گرفتن ترجمه‌ی این آثار در دهه‌های سی و چهل شمسی نقش مهمی ایفا کردند شناسایی شدند. نتایج تحقیق نشان داد که ترجمه داستان‌های آمریکایی از اوایل قرن 14 به‌صورت پراکنده و از طریق مؤسساتی مانند خاور و بریانی شبستری شروع شده و از اواخر دهه بیست و اوایل دهه سی شمسی به بعد با تأسیس مؤسساتی مانند ابن سینا، امیرکبیر، کیهان و به‌خصوص موسسه فرانکلین رونق گرفت.
مطالعات ترجمه
رؤیا منصفی
چکیده
تعیین مرز شکسته‌نویسی در زبان فارسی همواره مورد مناقشه بوده است و در ترجمه که مترجم با دو زبان سروکار دارد نمود بیشتری پیدا می‌کند. مطالعۀ حاضر با رویکردی توصیفی - مقایسه‌ای در تحقیق کیفی از نوع موردپژوهی و با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند و بر مبنای اصول شکسته‌نویسی طبیب‌زاده به بررسی 15 ترجمه از رمان «ماجراهای هاکلبری‌فین» ...
بیشتر
تعیین مرز شکسته‌نویسی در زبان فارسی همواره مورد مناقشه بوده است و در ترجمه که مترجم با دو زبان سروکار دارد نمود بیشتری پیدا می‌کند. مطالعۀ حاضر با رویکردی توصیفی - مقایسه‌ای در تحقیق کیفی از نوع موردپژوهی و با استفاده از نمونه‌گیری هدفمند و بر مبنای اصول شکسته‌نویسی طبیب‌زاده به بررسی 15 ترجمه از رمان «ماجراهای هاکلبری‌فین» می‌پردازد تا به راهکارهای مترجمان در انتقال افتوخیز کشمکشهای طبقانی میان فرادستان و فرودستان به واسطۀ استفادۀ آنان از زبان پی ببرد. بررسی 15 ترجمۀ مذکور روشن ساخت که هرگاه مترجمان با بهکاربردن واژگان و نحو محاوره، متن را به گفتگو نزدیک کرده‌اند ترجمه انسجام زبانی بیشتری دارد و هرگاه مترجمان به طور افراطی جهت نشان دادن طبقۀ اجتماعی فرودستِ قهرمانِ داستان، واژگان شکسته به کار برده‌اند رسایی و روانی متن را مختل کرده اند که همین امر نهایتاً با معرفی واژگان نامأنوس، میتواند به آسیب جدی به زبان فارسی بینجامد.
مطالعات ترجمه
نصرت حجازی؛ مریم داودی
چکیده
هدف از این نوشتار تحلیل آگهی تبلیغاتی سه زبانه شرکت هواپیمایی امارات بر اساس سطوح سهگانه تحلیلی در نظریه ترجمه زیستبومشناختی گنگشن هو (2004/2020) است. پرسش اینجاست که این شرکت چگونه با «متناسبسازی» و «گزینش» (پیرا/بینا)متن آگهیهای تبلیغاتی خود توانسته ضریب تأثیرگذاری و پذیرش برند خود را در زیستبوم مقصد افزایش ...
بیشتر
هدف از این نوشتار تحلیل آگهی تبلیغاتی سه زبانه شرکت هواپیمایی امارات بر اساس سطوح سهگانه تحلیلی در نظریه ترجمه زیستبومشناختی گنگشن هو (2004/2020) است. پرسش اینجاست که این شرکت چگونه با «متناسبسازی» و «گزینش» (پیرا/بینا)متن آگهیهای تبلیغاتی خود توانسته ضریب تأثیرگذاری و پذیرش برند خود را در زیستبوم مقصد افزایش دهد؟ بهنظر میرسد هماهنگی بین تکتک عناصر (پیرا/بینا)متنی محتوا و صورت آگهی و نیز متناسبسازی و گزینش مناسب دو زیستبوم زبانی، فرهنگی، ارتباطی توانسته اثرگذاری بهینهای را نزد مخاطب هدف خود داشته باشد. نتایج این تحقیق توصیفی و کیفی حاکی از آن است که عناصر بینامتنی و بینانشانهای (رنگ، صدا، طرحواره، لوگو...)در تبلیغات شرکت هواپیمایی امارات پررنگتر از ابعاد زبان‌‌شناختی است. همچنین «بُعد فرهنگی» با گزینش عناصر متکثر، رمزگان و نمادهای جهانشمول (مثل ضرباهنگ، رقص و حرکات بدنی-ورزشی) توانسته به سطح بالاتری از زبان پیرامتنی دست یافته و ضریب تأثیر قابلتوجهی را در طیف وسیعی از مخاطبان ایجاد کند.
مطالعات ترجمه
کاوه بلوری
چکیده
پژوهش حاضر با تکیه بر رویکرد تاریخ‌نگاری هرمانز (2022) به ترجمه و با استفاده از نظریۀ روایت بیکر (2006) و مفهوم قاب‌بندی از طریق تصرف گزینشی بر چهل‌و‌یک شمارۀ نخست روزنامۀ وقایع اتفاقیه متمرکز می‌شود تا نقش ترجمه را در مبارزه با گفتمان سلطنت مطلقه و درنتیجه شکل‌گیری گفتمان ترقی در ایرانِ دورۀ قاجار بررسی کند. برای این منظور، ابتدا ...
بیشتر
پژوهش حاضر با تکیه بر رویکرد تاریخ‌نگاری هرمانز (2022) به ترجمه و با استفاده از نظریۀ روایت بیکر (2006) و مفهوم قاب‌بندی از طریق تصرف گزینشی بر چهل‌و‌یک شمارۀ نخست روزنامۀ وقایع اتفاقیه متمرکز می‌شود تا نقش ترجمه را در مبارزه با گفتمان سلطنت مطلقه و درنتیجه شکل‌گیری گفتمان ترقی در ایرانِ دورۀ قاجار بررسی کند. برای این منظور، ابتدا اخبار ترجمهشدۀ روزنامه بررسی شد تا مشخص شود چه متنهایی برای ترجمه انتخاب شده است. سپس دادههای استخراجشده به تمهایی تبدیل شد و از تمهای بهدستآمده استفاده شد تا معلوم شود این اخبار منتخب چه تفسیری از گفتمان سلطنت مطلقه ارائه میدهند. نتایج نشان داد که بیشترین حجم اخبار ترجمه‌شده بر تحولات سیاسی/فکری اروپا متمرکز بود و این اخبار آشکارا گفتمان سلطنت مطلقه را زیر سؤال میبرد.
مطالعات ترجمه
ابوالفضل حری
چکیده
این مقاله، منتخب ابیاتی از چهار برگردان فارسی چهار غزل‌وارۀ شکسپیر را از منظر چهار راهکار ترجمه‌ای هولمز بررسی تطبیقی می‌کند تا نشان دهد کدام راهکارهای ترجمه‌ای وجه غالب دارند و مترجمان کدام راهکارها را اتّخاذ کرده‌اند. از نظر هولمز، شعر ترجمه‌شده، نوعی «فرا شعر» و مترجم نیز فرا شاعری است که می‌کوشد عینیتی کلامی را در ...
بیشتر
این مقاله، منتخب ابیاتی از چهار برگردان فارسی چهار غزل‌وارۀ شکسپیر را از منظر چهار راهکار ترجمه‌ای هولمز بررسی تطبیقی می‌کند تا نشان دهد کدام راهکارهای ترجمه‌ای وجه غالب دارند و مترجمان کدام راهکارها را اتّخاذ کرده‌اند. از نظر هولمز، شعر ترجمه‌شده، نوعی «فرا شعر» و مترجم نیز فرا شاعری است که می‌کوشد عینیتی کلامی را در قالبی کموبیش مشابه شعر اصلی، بازآفرینی کند. روش این مقاله، کیفی تحلیلی و مطابق با نقشۀ راه مطالعات ترجمه است. از چهارگونۀ فراشعر یعنی محاکاتی، قیاسی، انداموار و انحرافی، دو راهکار اول، «شکل وابسته» و دو راهکار دوم، «محتوا وابسته»اند. نتایج بررسی نشان میدهند برگردان طبیب‌زاده «فرا شعری» است که نه به نثر است و نه به نظم؛ برگردان تفضّلی، شکل وابسته؛ برگردان مقدّم، مبتنی بر راهکار انحراف است؛ و ابجدیان نیز راه میانه را اختیار کرده است. در مجموع، طبیب‌زاده با انتخاب راهکار «قیاسی»، ترجمههایی بهمثابۀ فرا شعر از غزلوارههای شکسپیر در زبان فارسی پدید آورده است.
مطالعات ترجمه
صدیقه شرکت مقدم
چکیده
امروزه می‌توان از ترجمه‌شناسی به‌عنوان یک ابزار بهمنظور تجزیه‌وتحلیل متون ادبی در حوزۀ تصویرشناسی استفاده کرد. در میان متون ادبی، نمایشنامه‌ها در ارائۀ تصویرِ هویّت ملّی هر کشور نقش مهمی دارند. مولیر به‌عنوان یکی از نمایشنامه‌نویسان برجستۀ فرانسوی آثار متعدّدی را خلق کرده و به‌طور غیرمستقیم تصاویری از شخصیت و آداب‌ورسوم ...
بیشتر
امروزه می‌توان از ترجمه‌شناسی به‌عنوان یک ابزار بهمنظور تجزیه‌وتحلیل متون ادبی در حوزۀ تصویرشناسی استفاده کرد. در میان متون ادبی، نمایشنامه‌ها در ارائۀ تصویرِ هویّت ملّی هر کشور نقش مهمی دارند. مولیر به‌عنوان یکی از نمایشنامه‌نویسان برجستۀ فرانسوی آثار متعدّدی را خلق کرده و به‌طور غیرمستقیم تصاویری از شخصیت و آداب‌ورسوم فرانسویان در سدۀ هفدهم ترسیم کرده است. مترجمان ایرانی نیز برخی از نمایشنامههای وی را به فارسی برگردانده و در اختیار خوانندگان قرار دادهاند. در این پژوهش بررسی دگرگونی تصویر فراشخصی در ترجمۀ نمایشنامۀ گزارش مردم‌گریز مولیر به فارسی توسّط میرزاحبیب الله اصفهانی، هدف مورد نظر برای این تحقیق است. بدینمنظور در تحلیل دادهها از روش توصیفی‑تحلیلی بهره گرفته خواهد شد و به‌طور خاص از دیدگاه دیتسه در حوزۀ تصویرشناسی و آراء اِتکین در حوزۀ ترجمه‌شناسی استفاده می‌شود. با تحلیل و مقایسۀ تصاویر متن مبدأ و متن مقصد، تغییرات به وجود آمده بررسی خواهد شد. این پژوهش نشان می‌دهد که مترجم برخی از تصاویر را خواسته یا ناخواسته تغییر داده است. ترجمه وی در دستههای ترجمه‑تقریب و ترجمه‑بازآفرینی مطابق با نظر اتکین قرار میگیرد.
مطالعات ترجمه
پردیس قاسمی؛ سیما فردوسی؛ نجمه بهرامی نظرآبادی
چکیده
تمایل به اجتناب از اشباع شناختی در ترجمۀ شفاهی علاقه به استفاده از ابزارهای ترجمه به کمک رایانه را افزایش داده است. مطالعۀ حاضر کیفیت ترجمۀ اعداد توسّط مترجم مایکروسافت و مترجمان شفاهی حرفه‌ای هم‌زمان را بررسی می‌کند. برای این هدف، مجموعه‌ای از سخنرانی‌های سیاسی ارائه‌شده در سازمان ملل جمع‌آوری شد. آزمون «کای‑مربع پیرسون» ...
بیشتر
تمایل به اجتناب از اشباع شناختی در ترجمۀ شفاهی علاقه به استفاده از ابزارهای ترجمه به کمک رایانه را افزایش داده است. مطالعۀ حاضر کیفیت ترجمۀ اعداد توسّط مترجم مایکروسافت و مترجمان شفاهی حرفه‌ای هم‌زمان را بررسی می‌کند. برای این هدف، مجموعه‌ای از سخنرانی‌های سیاسی ارائه‌شده در سازمان ملل جمع‌آوری شد. آزمون «کای‑مربع پیرسون» نشان داد که عملکرد مترجم مایکروسافت و مترجمان حرفه‌ای در زمینۀ ترجمۀ هم‌زمان اعداد یکسان است. درحالیکه خطاهای مایکروسافت از نظر نوع نسبت به خطاهای مترجمان شفاهی محدودتر است. بهعبارتدیگر، خروجی مایکروسافت فقط دو نوع خطا (حذف و سایر) را نشان می‌دهد. درحالیکه مترجمان شفاهی تنوّع بیشتری از انواع خطاها (حذف، تقریب، واژگانی، آوایی و سایر) را در ترجمۀ اعداد انجام میدهند؛ بنابراین، بهنظر میرسد که در زمینۀ ترجمۀ هم‌زمان اعداد تلفیقی از ترجمۀ مایکروسافت و ترجمۀ انسانی میتواند رویکردی مؤثر باشد. بهعبارتدیگر، مترجم مایکروسافت میتواند به‌عنوان یک ابزار کمکی برای ارائۀ ترجمههای سریع و دقیق اعداد استفاده شود، درحالیکه مترجمان هم‌زمان حرفه‌ای میتوانند تمرکز و دقت خود را به سایر عناصر پیام اختصاص دهند.
مطالعات ترجمه
محبوبه نورا؛ سید محمدرضا هاشمی
چکیده
واژه‌یابی و واژه‌گزینی از دغدغه‌های مهم مترجم‌ها و مدرس‌ها و فراگیرهای ترجمه است. دربارۀ سازوکار واژه‌گزینی در ترجمه بسیار سخن گفته شده است. باوجوداین، به نقش و کارایی فرهنگ‌های دوزبانه در واژه‌گزینی کمتر توجّه شده است. هدف از جستار حاضر، پاسخ دادن به این سؤال است که آیا واژه‌گزینی در ترجمه، اساساً، امری درون‌متنی و یا برون‌متنی ...
بیشتر
واژه‌یابی و واژه‌گزینی از دغدغه‌های مهم مترجم‌ها و مدرس‌ها و فراگیرهای ترجمه است. دربارۀ سازوکار واژه‌گزینی در ترجمه بسیار سخن گفته شده است. باوجوداین، به نقش و کارایی فرهنگ‌های دوزبانه در واژه‌گزینی کمتر توجّه شده است. هدف از جستار حاضر، پاسخ دادن به این سؤال است که آیا واژه‌گزینی در ترجمه، اساساً، امری درون‌متنی و یا برون‌متنی است و اینکه استفاده از معادلهای فرهنگ‌های دوزبانه برای مترجم کفایت می‌کند یا خیر؟ در این پژوهش، ترجمۀ دو صفت عام «Good» و «Bad» در رمان تام جونز ،کودک سرراهی، بررسی شد. نتایج نشان داد که واژه‌گزینی در ترجمه، درون‌متنی است و واژه‌گزینی برون‌متنی؛ یعنی واژه‌گزینی بر اساس فرهنگ دوزبانه، در ترجمه به‌ویژه ترجمۀ ادبی راهگشا نیست. مترجم، اساساً، بر اساس متن و روابط موجود در آن، ترجمه می‌کند و واژههای مناسب را انتخاب می‌کند و این امر، در مورد برخی ویژگیهای زبانی متن، بارزتر است. یکی از این ویژگیهای زبانی متن، روابط همنشینی بین کلمهها است که در تعیین معنای متن و متنیّت آن نقش مهمی دارد.
مطالعات ترجمه
علی نجف زاده؛ سعید عامری
چکیده
اجراهای نمایشی از قبیل مرثیه‌خوانی، تعزیه یا روحوضی همیشه بخشی از جامعۀ ایران بوده است و پیشینه‌ای طولانی دارد؛ امّا تئاتر به‌مثابة پدیده‌ای فرهنگی و مدرن از اواخر دورۀ قاجار به جامعه ایران معرّفی شد. محتوای نمایش، نحوۀ اجرا یا بازیگری و زبانِ انتقالِ مفاهیم سه عنصر مهم در تئاتر هستند. مطالعات تاریخی و مطالعات ترجمه تاکنون به جنبه‌های ...
بیشتر
اجراهای نمایشی از قبیل مرثیه‌خوانی، تعزیه یا روحوضی همیشه بخشی از جامعۀ ایران بوده است و پیشینه‌ای طولانی دارد؛ امّا تئاتر به‌مثابة پدیده‌ای فرهنگی و مدرن از اواخر دورۀ قاجار به جامعه ایران معرّفی شد. محتوای نمایش، نحوۀ اجرا یا بازیگری و زبانِ انتقالِ مفاهیم سه عنصر مهم در تئاتر هستند. مطالعات تاریخی و مطالعات ترجمه تاکنون به جنبه‌های مختلف ترجمۀ تئاتر پرداخته‌اند؛ امّا به نقش زبان و ترجمه در تئاتر در مشهد به‌ویژه از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی توجّهی نشده است. این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که زبان و ترجمه به‌مثابة دو عنصر اصلی تئاتر در مشهد طی حدود 80 سال از اوّلین اجراها در اواخر دورۀ قاجار تا انقلاب اسلامی چه تحوّلاتی را پشت سر گذاشته است و بیشتر تئاترهای مشهد با چه زبانی ارائه شده‌اند و ترجمه چه نقش و جایگاهی داشته است؟ ابتدا با روش کتابخانه‌ای، منابع اوّلیه، از جمله تمام روزنامه‌های مشهد از دورۀ مشروطه تا انقلاب اسلامی، نظیر آفتاب شرق، آزادی، بهار، چمن، خراسان، صدای خراسان، نوای خراسان و غیره، مورد بررسی قرار گرفت و همه مطالب مربوط به تئاتر استخراج شد. سپس از پژوهش‌ها و منابع ثانویه بهره گرفته شد و نتایج مربوط به زبان و ترجمه به شکلی توصیفی‑تحلیلی ارائه گردید. نتایج پژوهش تأکید بر آن دارد که اوّلین تئاترهای مشهد به زبان ترکی اجرا شدند. سپس ترجمۀ ترکی به فارسی جای آن را گرفت. در دورۀ پهلوی اوّل، ترجمۀ آثار روسی در ایران رونق داشت و پس از شهریور 1320، ترجمۀ آثار شاخص ترکی، انگلیسی و فرانسه نیز به این جریان اضافه شد. در اواسط دورۀ پهلوی، شیوۀ تلخیص جای ترجمه را گرفت و سطح ترجمه در تماشاخانههای مشهد تنزل پیدا کرد. در دهۀ 1340، با ظهور گروه‌های تئاتری جدید در مشهد، زبان فارسی زبان غالب این هنر در مشهد شد.
مطالعات ترجمه
ابراهیم عزتی لارسری؛ حمید قاسمی؛ بهنام عاشقی
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی گزارشِ گزارشگران کشتی بهمنظور ارائۀ مدل اختصاصی ترجمۀ استعاره‌‌های مفهومی پرداخته است. روش تحقیق این پژوهش به‌صورت کیفی و پیکره‌بنیاد است؛ به این منظور تعداد 20 گزارش از مجموعه مسابقه‌‌های جام‌‌جهانی کشتی در سال 2022 به‌صورت تصادفی انتخاب و از طریق تحلیل محتوای مبتنی بر زبان‌‌شناختی تحلیل شد. تحلیل‌‌ها ...
بیشتر
پژوهش حاضر به بررسی گزارشِ گزارشگران کشتی بهمنظور ارائۀ مدل اختصاصی ترجمۀ استعاره‌‌های مفهومی پرداخته است. روش تحقیق این پژوهش به‌صورت کیفی و پیکره‌بنیاد است؛ به این منظور تعداد 20 گزارش از مجموعه مسابقه‌‌های جام‌‌جهانی کشتی در سال 2022 به‌صورت تصادفی انتخاب و از طریق تحلیل محتوای مبتنی بر زبان‌‌شناختی تحلیل شد. تحلیل‌‌ها نشان داد که استعارهها به‌صورت میانگین بیش از 8 درصد گزارشها را تشکیل داده است. ازاینرو، پُرکاربردترین جمله استعاری این گزارشها شناسایی و درنهایت مدل ترجمۀ بافت‌محور اختصاصی استعاره‌‌های مفهومی استفادهشده در گزارش‌‌های کشتی طراحی شد؛ بنابراین با توجّه به اهمّیّت ترجمۀ درست برای یافتن مرتبطترین مفهوم در زبان مقصد و همچنین با توجّه به اینکه پژوهشگران بسیاری مهمترین مشکل ترجمه را ترجمۀ استعارهها میدانند مدل اختصاصیِ ترجمۀ بافت محور برای ترجمۀ استعاره‌‌های مفهومیِ به کار برده شده در گزارش‌‌های ورزشی خصوصاً کشتی طراحی و معرفی گردید.
مطالعات ترجمه
شیرین شیخ الاسلامی؛ ثمر احتشامی
چکیده
«توصیف شفاهی» امکان دسترسی آسان به رسانه را برای افراد کم/نابینا مُهیّا می‌کند. هدف اصلی پژوهش حاضر مطالعه و بررسی حالت‌های احساسی چهرۀ شخصیت‌ها در نسخۀ توصیف شفاهی پنج فیلم سینمایی ایرانی است. پژوهشگران ابتدا بر اساس مدل اِکمَن و فِریسِن (2003) نمونه‌های مربوط به حالت‌های احساسی چهرۀ شخصیت‌ها در هر 5 فیلم را مطالعه و تحلیل ...
بیشتر
«توصیف شفاهی» امکان دسترسی آسان به رسانه را برای افراد کم/نابینا مُهیّا می‌کند. هدف اصلی پژوهش حاضر مطالعه و بررسی حالت‌های احساسی چهرۀ شخصیت‌ها در نسخۀ توصیف شفاهی پنج فیلم سینمایی ایرانی است. پژوهشگران ابتدا بر اساس مدل اِکمَن و فِریسِن (2003) نمونه‌های مربوط به حالت‌های احساسی چهرۀ شخصیت‌ها در هر 5 فیلم را مطالعه و تحلیل کردند و سپس از طریق پرسشنامه، نظر مخاطبان را در خصوص توصیف این حالتها بررسی کردند. پس از تحلیل مشخص گردید که به‌طور میانگین 60.18% از احساسات شخصیت‌ها توصیف نشده است. احساسات توصیفشده به ترتیب فراوانی غم، تعجب، خشم، شادی و ترس هستند. نتایجِ حاصل از پرسشنامه با یافتههای مرحلۀ اوّل همخوانی دارد و مخاطبان کم/نابینا اعلام کردند که عناصر غیرکلامی کامل ترجمه و توصیف نشدهاند.
