مطالعات ترجمه
صدیقه شرکت مقدم
چکیده
امروزه می‌توان از ترجمه‌شناسی به‌عنوان یک ابزار بهمنظور تجزیه‌وتحلیل متون ادبی در حوزۀ تصویرشناسی استفاده کرد. در میان متون ادبی، نمایشنامه‌ها در ارائۀ تصویرِ هویّت ملّی هر کشور نقش مهمی دارند. مولیر به‌عنوان یکی از نمایشنامه‌نویسان برجستۀ فرانسوی آثار متعدّدی را خلق کرده و به‌طور غیرمستقیم تصاویری از شخصیت و آداب‌ورسوم ...
بیشتر
امروزه می‌توان از ترجمه‌شناسی به‌عنوان یک ابزار بهمنظور تجزیه‌وتحلیل متون ادبی در حوزۀ تصویرشناسی استفاده کرد. در میان متون ادبی، نمایشنامه‌ها در ارائۀ تصویرِ هویّت ملّی هر کشور نقش مهمی دارند. مولیر به‌عنوان یکی از نمایشنامه‌نویسان برجستۀ فرانسوی آثار متعدّدی را خلق کرده و به‌طور غیرمستقیم تصاویری از شخصیت و آداب‌ورسوم فرانسویان در سدۀ هفدهم ترسیم کرده است. مترجمان ایرانی نیز برخی از نمایشنامههای وی را به فارسی برگردانده و در اختیار خوانندگان قرار دادهاند. در این پژوهش بررسی دگرگونی تصویر فراشخصی در ترجمۀ نمایشنامۀ گزارش مردم‌گریز مولیر به فارسی توسّط میرزاحبیب الله اصفهانی، هدف مورد نظر برای این تحقیق است. بدینمنظور در تحلیل دادهها از روش توصیفی‑تحلیلی بهره گرفته خواهد شد و به‌طور خاص از دیدگاه دیتسه در حوزۀ تصویرشناسی و آراء اِتکین در حوزۀ ترجمه‌شناسی استفاده میشود. با تحلیل و مقایسۀ تصاویر متن مبدأ و متن مقصد، تغییرات به وجود آمده بررسی خواهد شد. این پژوهش نشان میدهد که مترجم برخی از تصاویر را خواسته یا ناخواسته تغییر داده است. ترجمه وی در دستههای ترجمه‑تقریب و ترجمه‑بازآفرینی مطابق با نظر اتکین قرار میگیرد.
مطالعات ترجمه
پردیس قاسمی؛ سیما فردوسی؛ نجمه بهرامی نظرآبادی
چکیده
تمایل به اجتناب از اشباع شناختی در ترجمۀ شفاهی علاقه به استفاده از ابزارهای ترجمه به کمک رایانه را افزایش داده است. مطالعۀ حاضر کیفیت ترجمۀ اعداد توسّط مترجم مایکروسافت و مترجمان شفاهی حرفه‌ای هم‌زمان را بررسی می‌کند. برای این هدف، مجموعه‌ای از سخنرانی‌های سیاسی ارائه‌شده در سازمان ملل جمع‌آوری شد. آزمون «کای‑مربع پیرسون» ...
بیشتر
تمایل به اجتناب از اشباع شناختی در ترجمۀ شفاهی علاقه به استفاده از ابزارهای ترجمه به کمک رایانه را افزایش داده است. مطالعۀ حاضر کیفیت ترجمۀ اعداد توسّط مترجم مایکروسافت و مترجمان شفاهی حرفه‌ای هم‌زمان را بررسی می‌کند. برای این هدف، مجموعه‌ای از سخنرانی‌های سیاسی ارائه‌شده در سازمان ملل جمع‌آوری شد. آزمون «کای‑مربع پیرسون» نشان داد که عملکرد مترجم مایکروسافت و مترجمان حرفه‌ای در زمینۀ ترجمۀ هم‌زمان اعداد یکسان است. درحالیکه خطاهای مایکروسافت از نظر نوع نسبت به خطاهای مترجمان شفاهی محدودتر است. بهعبارتدیگر، خروجی مایکروسافت فقط دو نوع خطا (حذف و سایر) را نشان میدهد. درحالیکه مترجمان شفاهی تنوّع بیشتری از انواع خطاها (حذف، تقریب، واژگانی، آوایی و سایر) را در ترجمۀ اعداد انجام میدهند؛ بنابراین، بهنظر میرسد که در زمینۀ ترجمۀ هم‌زمان اعداد تلفیقی از ترجمۀ مایکروسافت و ترجمۀ انسانی میتواند رویکردی مؤثر باشد. بهعبارتدیگر، مترجم مایکروسافت میتواند به‌عنوان یک ابزار کمکی برای ارائۀ ترجمههای سریع و دقیق اعداد استفاده شود، درحالیکه مترجمان هم‌زمان حرفه‌ای میتوانند تمرکز و دقت خود را به سایر عناصر پیام اختصاص دهند.
مطالعات ترجمه
محبوبه نورا؛ سید محمدرضا هاشمی
چکیده
واژه‌یابی و واژه‌گزینی از دغدغه‌های مهم مترجم‌ها و مدرس‌ها و فراگیرهای ترجمه است. دربارۀ سازوکار واژه‌گزینی در ترجمه بسیار سخن گفته شده است. باوجوداین، به نقش و کارایی فرهنگ‌های دوزبانه در واژه‌گزینی کمتر توجّه شده است. هدف از جستار حاضر، پاسخ دادن به این سؤال است که آیا واژه‌گزینی در ترجمه، اساساً، امری درون‌متنی و یا برون‌متنی ...
بیشتر
واژه‌یابی و واژه‌گزینی از دغدغه‌های مهم مترجم‌ها و مدرس‌ها و فراگیرهای ترجمه است. دربارۀ سازوکار واژه‌گزینی در ترجمه بسیار سخن گفته شده است. باوجوداین، به نقش و کارایی فرهنگ‌های دوزبانه در واژه‌گزینی کمتر توجّه شده است. هدف از جستار حاضر، پاسخ دادن به این سؤال است که آیا واژه‌گزینی در ترجمه، اساساً، امری درون‌متنی و یا برون‌متنی است و اینکه استفاده از معادلهای فرهنگ‌های دوزبانه برای مترجم کفایت می‌کند یا خیر؟ در این پژوهش، ترجمۀ دو صفت عام «Good» و «Bad» در رمان تام جونز ،کودک سرراهی، بررسی شد. نتایج نشان داد که واژه‌گزینی در ترجمه، درون‌متنی است و واژه‌گزینی برون‌متنی؛ یعنی واژه‌گزینی بر اساس فرهنگ دوزبانه، در ترجمه به‌ویژه ترجمۀ ادبی راهگشا نیست. مترجم، اساساً، بر اساس متن و روابط موجود در آن، ترجمه می‌کند و واژههای مناسب را انتخاب می‌کند و این امر، در مورد برخی ویژگیهای زبانی متن، بارزتر است. یکی از این ویژگیهای زبانی متن، روابط همنشینی بین کلمهها است که در تعیین معنای متن و متنیّت آن نقش مهمی دارد.
مطالعات ترجمه
علی نجف زاده؛ سعید عامری
چکیده
اجراهای نمایشی از قبیل مرثیه‌خوانی، تعزیه یا روحوضی همیشه بخشی از جامعۀ ایران بوده است و پیشینه‌ای طولانی دارد؛ امّا تئاتر به‌مثابة پدیده‌ای فرهنگی و مدرن از اواخر دورۀ قاجار به جامعه ایران معرّفی شد. محتوای نمایش، نحوۀ اجرا یا بازیگری و زبانِ انتقالِ مفاهیم سه عنصر مهم در تئاتر هستند. مطالعات تاریخی و مطالعات ترجمه تاکنون به جنبه‌های ...
بیشتر
اجراهای نمایشی از قبیل مرثیه‌خوانی، تعزیه یا روحوضی همیشه بخشی از جامعۀ ایران بوده است و پیشینه‌ای طولانی دارد؛ امّا تئاتر به‌مثابة پدیده‌ای فرهنگی و مدرن از اواخر دورۀ قاجار به جامعه ایران معرّفی شد. محتوای نمایش، نحوۀ اجرا یا بازیگری و زبانِ انتقالِ مفاهیم سه عنصر مهم در تئاتر هستند. مطالعات تاریخی و مطالعات ترجمه تاکنون به جنبه‌های مختلف ترجمۀ تئاتر پرداخته‌اند؛ امّا به نقش زبان و ترجمه در تئاتر در مشهد به‌ویژه از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی توجّهی نشده است. این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که زبان و ترجمه به‌مثابة دو عنصر اصلی تئاتر در مشهد طی حدود 80 سال از اوّلین اجراها در اواخر دورۀ قاجار تا انقلاب اسلامی چه تحوّلاتی را پشت سر گذاشته است و بیشتر تئاترهای مشهد با چه زبانی ارائه شده‌اند و ترجمه چه نقش و جایگاهی داشته است؟ ابتدا با روش کتابخانه‌ای، منابع اوّلیه، از جمله تمام روزنامه‌های مشهد از دورۀ مشروطه تا انقلاب اسلامی، نظیر آفتاب شرق، آزادی، بهار، چمن، خراسان، صدای خراسان، نوای خراسان و غیره، مورد بررسی قرار گرفت و همه مطالب مربوط به تئاتر استخراج شد. سپس از پژوهش‌ها و منابع ثانویه بهره گرفته شد و نتایج مربوط به زبان و ترجمه به شکلی توصیفی‑تحلیلی ارائه گردید. نتایج پژوهش تأکید بر آن دارد که اوّلین تئاترهای مشهد به زبان ترکی اجرا شدند. سپس ترجمۀ ترکی به فارسی جای آن را گرفت. در دورۀ پهلوی اوّل، ترجمۀ آثار روسی در ایران رونق داشت و پس از شهریور 1320، ترجمۀ آثار شاخص ترکی، انگلیسی و فرانسه نیز به این جریان اضافه شد. در اواسط دورۀ پهلوی، شیوۀ تلخیص جای ترجمه را گرفت و سطح ترجمه در تماشاخانههای مشهد تنزل پیدا کرد. در دهۀ 1340، با ظهور گروه‌های تئاتری جدید در مشهد، زبان فارسی زبان غالب این هنر در مشهد شد.
مطالعات ترجمه
ابراهیم عزتی لارسری؛ حمید قاسمی؛ بهنام عاشقی
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی گزارشِ گزارشگران کشتی بهمنظور ارائۀ مدل اختصاصی ترجمۀ استعاره‌‌های مفهومی پرداخته است. روش تحقیق این پژوهش به‌صورت کیفی و پیکره‌بنیاد است؛ به این منظور تعداد 20 گزارش از مجموعه مسابقه‌‌های جام‌‌جهانی کشتی در سال 2022 به‌صورت تصادفی انتخاب و از طریق تحلیل محتوای مبتنی بر زبان‌‌شناختی تحلیل شد. تحلیل‌‌ها ...
بیشتر
پژوهش حاضر به بررسی گزارشِ گزارشگران کشتی بهمنظور ارائۀ مدل اختصاصی ترجمۀ استعاره‌‌های مفهومی پرداخته است. روش تحقیق این پژوهش به‌صورت کیفی و پیکره‌بنیاد است؛ به این منظور تعداد 20 گزارش از مجموعه مسابقه‌‌های جام‌‌جهانی کشتی در سال 2022 به‌صورت تصادفی انتخاب و از طریق تحلیل محتوای مبتنی بر زبان‌‌شناختی تحلیل شد. تحلیل‌‌ها نشان داد که استعارهها به‌صورت میانگین بیش از 8 درصد گزارشها را تشکیل داده است. ازاینرو، پُرکاربردترین جمله استعاری این گزارشها شناسایی و درنهایت مدل ترجمۀ بافت‌محور اختصاصی استعاره‌‌های مفهومی استفادهشده در گزارش‌‌های کشتی طراحی شد؛ بنابراین با توجّه به اهمّیّت ترجمۀ درست برای یافتن مرتبطترین مفهوم در زبان مقصد و همچنین با توجّه به اینکه پژوهشگران بسیاری مهمترین مشکل ترجمه را ترجمۀ استعارهها میدانند مدل اختصاصیِ ترجمۀ بافت محور برای ترجمۀ استعاره‌‌های مفهومیِ به کار برده شده در گزارش‌‌های ورزشی خصوصاً کشتی طراحی و معرفی گردید.
مطالعات ترجمه
شیرین شیخ الاسلامی؛ ثمر احتشامی
چکیده
«توصیف شفاهی» امکان دسترسی آسان به رسانه را برای افراد کم/نابینا مُهیّا می‌کند. هدف اصلی پژوهش حاضر مطالعه و بررسی حالت‌های احساسی چهرۀ شخصیت‌ها در نسخۀ توصیف شفاهی پنج فیلم سینمایی ایرانی است. پژوهشگران ابتدا بر اساس مدل اِکمَن و فِریسِن (2003) نمونه‌های مربوط به حالت‌های احساسی چهرۀ شخصیت‌ها در هر 5 فیلم را مطالعه و تحلیل ...
بیشتر
«توصیف شفاهی» امکان دسترسی آسان به رسانه را برای افراد کم/نابینا مُهیّا می‌کند. هدف اصلی پژوهش حاضر مطالعه و بررسی حالت‌های احساسی چهرۀ شخصیت‌ها در نسخۀ توصیف شفاهی پنج فیلم سینمایی ایرانی است. پژوهشگران ابتدا بر اساس مدل اِکمَن و فِریسِن (2003) نمونه‌های مربوط به حالت‌های احساسی چهرۀ شخصیت‌ها در هر 5 فیلم را مطالعه و تحلیل کردند و سپس از طریق پرسشنامه، نظر مخاطبان را در خصوص توصیف این حالتها بررسی کردند. پس از تحلیل مشخص گردید که به‌طور میانگین 60.18% از احساسات شخصیت‌ها توصیف نشده است. احساسات توصیفشده به ترتیب فراوانی غم، تعجب، خشم، شادی و ترس هستند. نتایجِ حاصل از پرسشنامه با یافتههای مرحلۀ اوّل همخوانی دارد و مخاطبان کم/نابینا اعلام کردند که عناصر غیرکلامی کامل ترجمه و توصیف نشدهاند.
