مهناز نوروزی
چکیده
اصطلاحات مقیّدبهفرهنگ یا فرهنگبستهها به عناصر فرهنگی و مفاهیم بومی موجود در جوامع مختلف اشاره دارند که مترجمان همیشه در انتقال صحیح آنها از زبان مبدأ به مقصد با دشواریهای فراوانی روبهرو هستند. حفظ بیشترین بار معنایی و فرهنگی در انتقال این عناصر مهمترین دستاورد مترجمان بهویژه در حوزۀ ترجمۀ ادبی است. سرگِی وِلاخوف و سیدِر ...
بیشتر
اصطلاحات مقیّدبهفرهنگ یا فرهنگبستهها به عناصر فرهنگی و مفاهیم بومی موجود در جوامع مختلف اشاره دارند که مترجمان همیشه در انتقال صحیح آنها از زبان مبدأ به مقصد با دشواریهای فراوانی روبهرو هستند. حفظ بیشترین بار معنایی و فرهنگی در انتقال این عناصر مهمترین دستاورد مترجمان بهویژه در حوزۀ ترجمۀ ادبی است. سرگِی وِلاخوف و سیدِر فِلورین، از نظریّهپردازان مشهور بلغاری در حوزۀ ترجمه، عناصر فرهنگی را بر اساس موضوعات مختلف از قبیل جغرافیایی، قومنگاری، سیاسی‑اجتماعی و نظامی طبقهبندی کرده و راهبردهایی را جهت انتقال صحیح آنها به دیگر زبانها ارائه کردهاند که مبنای کار در پژوهش حاضر است. در این تحقیق، چگونگی انتقال عناصر فرهنگیِ سیاسی‑اجتماعی در ترجمۀ روسی رمان سووشون سیمین دانشور به روش خوانش و مقابلۀ تطبیقی و شیوۀ تحلیلی‑توصیفی بررسی شده است. بررسیها نشان داد که در برگرداندن عناصر فرهنگیِ سیاسی‑اجتماعی در این رمان بیش از همه از ترجمۀ تقریبی ‑و شیوۀ معادل کارکردی‑ و کمتر از همه از آوانویسی، حرفنویسی و ترجمۀ ضمنی استفاده شده است. در بسیاری از موارد نیز بارِ فرهنگی و گاه حتّی بار معنایی، زبانشناختی و سبکشناختی واژگان و عبارتها از دست رفته است. درمجموع، موفقیّت مترجمان در انتقال بارِ فرهنگی در حوزۀ اصطلاحات سیاسیاجتماعی به متن مقصد نسبی تلقّی میشود.
نصرت حجازی؛ رویا شیرین
چکیده
ترجمه تولیدات دیداریشنیداری به ویژه زیرنویسها با چالشهای بسیاری همراه است. این چالشها در تماس با فرهنگ و عناصر فرهنگی بیشتر نمود داشته و مترجم را با پیچیدگیها و دشواریهای کاری بسیاری روبرو میسازد. هدف از این پژوهش کندو کاو در خصوص چگونگی ترجمه و انتقال عناصر فرهنگی در متون شنیداری دیداری در قالب زیرنویس با توجه ...
بیشتر
ترجمه تولیدات دیداریشنیداری به ویژه زیرنویسها با چالشهای بسیاری همراه است. این چالشها در تماس با فرهنگ و عناصر فرهنگی بیشتر نمود داشته و مترجم را با پیچیدگیها و دشواریهای کاری بسیاری روبرو میسازد. هدف از این پژوهش کندو کاو در خصوص چگونگی ترجمه و انتقال عناصر فرهنگی در متون شنیداری دیداری در قالب زیرنویس با توجه مقتضیات و محدودیتهای فن آورانه، زبانشناختی و زیباشناختی است. در این نوشتار، پس از ارائه تعریف و بازتاب چارچوبهای نظری موجود پیرامون فرهنگ و عناصر فرهنگی آغاز کرده و با گذر از امکانپذیری یا امکانناپذیری انتقال مولفه های فرهنگی به مخاطبان غیربومی، به تحلیل پیکره مطالعاتی خود _مجموعه تلویزیونی ایرانی در چشم باد بر اساس ریخت شناسی فرهنگی نظریه پردازان لهستانی پرداخته و راهکارهای مترجم در انتقال مفاهیم فرهنگی را بررسی مینمائیم. تحلیلهای توصیفی و زبانشناختی که از چگونه ترجمه گزارههای شفاهی فرهنگی در این پیکره به دست آمدهاند، حاکی از آن است که ترجمه «خرده عناصر فرهنگی» و اشارات فاضلانه موجود در یک متن هرگز به صورت سیستم بسته عمل نمیکنند، بلکه قادرند در ازای فروریزش بخشی از ارزشهای معنایی، گفتمانی یا سبک شناختی در زبان مبدأ، پیام را پس از فهم، تعبیر و تعدیل در متن مقصد بازتولید کرده و پلی به سوی «مفاهمه بینافرهنگی» از تغییر ترجمه باز ایجاد کنند.
فهیمه محمد پور؛ محمدتقی شاه نظری درچه؛ محمود افروز
چکیده
عادتواره از اساسیترین مفاهیم جامعهشناسی بوردیو است که مطالعات ترجمه از آن بهره جسته است. با استفاده از مدل جامعهشناسی پیر بوردیو، پژوهش حاضر عادتوارة مترجمان ایرانی رمانهای عاشقانة انگلیسی را از منظر بهکارگیری راهبردهای ترجمة عناصر فرهنگی در دورة قبل و بعد از انقلاب فرهنگی در سال 1358 در ایران بررسی میکند. دادههای پژوهش ...
بیشتر
عادتواره از اساسیترین مفاهیم جامعهشناسی بوردیو است که مطالعات ترجمه از آن بهره جسته است. با استفاده از مدل جامعهشناسی پیر بوردیو، پژوهش حاضر عادتوارة مترجمان ایرانی رمانهای عاشقانة انگلیسی را از منظر بهکارگیری راهبردهای ترجمة عناصر فرهنگی در دورة قبل و بعد از انقلاب فرهنگی در سال 1358 در ایران بررسی میکند. دادههای پژوهش مشتمل بر 3429 جملة دارای عناصر فرهنگیاند که از رمانهای عاشقانة انگلیسی وداع با اسلحه، بلندیهای بادگیر: عشق هرگز نمیمیرد، دفتر خاطرات و دو ترجمة فارسی از هریک از آنها استخراج شدهاند. دادههای مستخرج با استفاده از دستهبندی ادغامشدة لیانگ تحلیل شدند. راهبردهای ترجمة عناصر فرهنگی با آمار توصیفی از طریق مقایسة فراوانی و درصد ارائه شدند. افزون بر این، بهمنظور افزایش اعتبار دادههای پژوهش حاضر تحلیل کیفی مصاحبههای چاپشده در فصلنامة مترجم نیز ارائه شدند. پژوهش حاضر سه یافتة اساسی در بر داشت: گرایش مبدأمحور معنادار در میان مترجمان ایرانی رمانهای عاشقانة انگلیسی در دورة پیش از انقلاب فرهنگی، حفظ این گرایش در دورة پسا انقلاب فرهنگی، و در نهایت افزایش بیشتر این گرایش در سالهای قبل تا پس از انقلاب فرهنگی. نتایج آزمون خیدو از تفاوت معنادار کاربرد مجموع راهبردهای مختلف در دو دوره حکایت داشتند.
بی نظیر خواجه پور؛ علی خزاعی فرید؛ مسعود خوشسلیقه
چکیده
مطالعۀ پیش رو به ارتباط میان فرهنگ و ترجمه میپردازد. نظریۀ ذخایرِ فرهنگی ایون زوهر (ابن زهر) مبنای این کار قرار گرفته، و رمان فارسی دایی جان ناپلئون در برابر ترجمة انگلیسی آن بهعنوان نمونه انتخاب شده است. این رمان بهعنوان پیکره، 462 صفحه و بالغ بر 230 هزار کلمه است. ابتدا ریزفرهنگها در متن مبدأ بههمراه ترجمهشان در مقصد استخراج ...
بیشتر
مطالعۀ پیش رو به ارتباط میان فرهنگ و ترجمه میپردازد. نظریۀ ذخایرِ فرهنگی ایون زوهر (ابن زهر) مبنای این کار قرار گرفته، و رمان فارسی دایی جان ناپلئون در برابر ترجمة انگلیسی آن بهعنوان نمونه انتخاب شده است. این رمان بهعنوان پیکره، 462 صفحه و بالغ بر 230 هزار کلمه است. ابتدا ریزفرهنگها در متن مبدأ بههمراه ترجمهشان در مقصد استخراج شدند. با استفاده از تئوری دادهبنیاد، نمودار درختی ذخایرِ فرهنگ ایرانی بهدست آمده است. راهبردهای مترجم افزایش، انتقال عینی، بومیسازی، حذف، تفصیل و فرهنگزدایی بودهاند. گروههای ریزفرهنگها و راهبردهایشان، بههمراه فراوانی آنها و درصد راهبرد هر گروه ریزفرهنگ تهیه شد. بهعلاوه، برای هر راهبرد هم مقایسۀ گروهها انجام گرفت. نمودار کلی راهبردها در ترجمه نیز تهیه شد که با بررسی آن مشخص شد، مترجم بیشترین راهبردش در قبال ریزفرهنگهای ایرانی ابتدا فرهنگزدایی و سپس بومیسازی بوده است.
