مقالۀ پژوهشی
مسعود خوش‌سلیقه
چکیده
این پیشگفتار به شماره ویژه مقالات منتخب همایش ملی ترجمه و رسانه می پردازد.
بیشتر
این پیشگفتار به شماره ویژه مقالات منتخب همایش ملی ترجمه و رسانه می پردازد.
مقالۀ پژوهشی
مهرنوش فخارزاده؛ عاطفه هاشم‌پور
چکیده
رشد سریع فناوری بازار محصولات دیداری‌شنیداری و ترجمة آن‌ها را متحول ساخته است. این امر، با فراهم‌آوردن شرایط تعاملی میان مصرف‌کنندگان، تولیدکنندگان، مترجمان و صداپیشگان، باعث توجهِ بیشتر پژوهشگران به مصرف‌کنندگان و تجارب آن‌ها شده است. از این رو، پژوهش حاضر در نظر دارد، با رویکرد وب‌نگاری، مضامین نهفته در دیدگاه مصرف‌کنندگانِ ...
بیشتر
رشد سریع فناوری بازار محصولات دیداری‌شنیداری و ترجمة آن‌ها را متحول ساخته است. این امر، با فراهم‌آوردن شرایط تعاملی میان مصرف‌کنندگان، تولیدکنندگان، مترجمان و صداپیشگان، باعث توجهِ بیشتر پژوهشگران به مصرف‌کنندگان و تجارب آن‌ها شده است. از این رو، پژوهش حاضر در نظر دارد، با رویکرد وب‌نگاری، مضامین نهفته در دیدگاه مصرف‌کنندگانِ پویانمایی‌های دوبله‌شده در ایران را تحلیل نماید. بدین‌منظور دوازده پویانمایی انتخاب و دیدگاه‌های مصرف‌کنندگان در ارتباط با آن‌ها، از چند میدان پژوهش، گردآوری، پالایش و تحلیل شدند. برای تأیید مضامین و افزایش اطمینانپذیریِ پژوهش، با هفت شرکتکننده مصاحبههای نیمهساختارمندی انجام شد. سه مضمون کلی انتظارات، انگیزهها و رفتار مصرف‌کنندگان از هفت مضمون اولیه بدست آمدند. مضامین فرعی عبارت بودند از: رؤیتپذیری صداپیشه، مسرتطلبی، برندگزینی، بهروزبودگی، دستنخوردگی، خودتعیینگری و مقیدسازی فرهنگی.
مقالۀ پژوهشی
مسعود خوش سلیقه؛ بی‌نظیر محمدعلیزاده
چکیده
ترجمة آهنگ گونه‌ای از ترجمه است که در آن دو بعد زبانی و موسیقایی با هم درآمیخته‌اند و این آمیختگی بر سختی آن می‌افزاید. ترجمة آهنگ به‌عنوان زیرشاخه‌ای از ترجمة دیداری‌شنیداری در سال‌های اخیر در ایران روند روبه‌رشدی داشته است و مورد توجه و استقبال شرکت‌های دوبلاژ فیلم هم قرار گرفته است. در این نوع ترجمه، غیر از ترجمة محتویات زبانی، ...
بیشتر
ترجمة آهنگ گونه‌ای از ترجمه است که در آن دو بعد زبانی و موسیقایی با هم درآمیخته‌اند و این آمیختگی بر سختی آن می‌افزاید. ترجمة آهنگ به‌عنوان زیرشاخه‌ای از ترجمة دیداری‌شنیداری در سال‌های اخیر در ایران روند روبه‌رشدی داشته است و مورد توجه و استقبال شرکت‌های دوبلاژ فیلم هم قرار گرفته است. در این نوع ترجمه، غیر از ترجمة محتویات زبانی، ابعاد موسیقایی نیز باید مورد توجه قرار گیرند که در این پژوهش بر آن تأکید شده است. مترجمان در دوبلة آهنگ‌های پویانمایی‌ها با دشواری‌های متعددی روبه‌رو هستند، زیرا باید موسیقی و ترانه را هماهنگ کنند تا محصول نهایی، ترجمه‌ای آواختنی باشد و در عین حال با مضمون ترانة مبدأ و فضای آهنگ نیز هم‌خوانی داشته باشد. هدف از پژوهش حاضر، یافتن روش‌های ترجمة آواختنی آهنگ بر پایة مدل فرانزون (2008) با در نظر گرفتن بُعد موسیقایی دوبلة پویانمایی موزیکال لوراکس (قِنو و بالدا، 2012) است. در ترجمة آهنگ‌های پویانمایی دوبله‌شدة لوراکس بنا بر مدل فرانزون (2008) از یک روش محض ترجمه‌ای استفاده نشده بود. از مجموع پنج قطعه آهنگ این پویانمایی، در چهار قطعه آهنگ، موسیقی مبدأ بدون تغییر حفظ شده بود و ترانه‌ها برای هماهنگی با موسیقی مبدأ بازنویسی یا ترجمه شده بودند؛ این یعنی تلفیق روش سوم و پنجم فرانزون (2008) و در یک قطعه آهنگ، موسیقی مبدأ عوض شده بود و ترانه‌ها نیز برای هماهنگی با موسیقی بازنویسی شده بودند که بنابر مدل مذکور یعنی از تلفیق روش سوم و چهارم استفاده شده بود. در انتها، کاربردهای آموزشی و پژوهشی یافته‌ها بحث شده‌اند.
مقالۀ پژوهشی
محمد صادق کنویسی؛ الهام رجب دری
چکیده
هدف پژوهش پیش رو بررسی ترجیح بینندگان غربی به زیرنویس نام غذاها در فیلم‌های ایرانی است. بدین‌منظور، پیکره‌ای شامل 30 فیلم ایرانی و زیرنویس رسمی انگلیسی آن‌ها برای استخراج نام غذاها و تکنیک ترجمه به‌کاررفته بررسی شد. برای جمع‌آوری داده‌های پژوهش، پرسش‌نامه‌ای طراحی شد و در اختیار تعداد 223 بینندة غربی قرار گرفت. نظریة ناپیدایی ...
بیشتر
هدف پژوهش پیش رو بررسی ترجیح بینندگان غربی به زیرنویس نام غذاها در فیلم‌های ایرانی است. بدین‌منظور، پیکره‌ای شامل 30 فیلم ایرانی و زیرنویس رسمی انگلیسی آن‌ها برای استخراج نام غذاها و تکنیک ترجمه به‌کاررفته بررسی شد. برای جمع‌آوری داده‌های پژوهش، پرسش‌نامه‌ای طراحی شد و در اختیار تعداد 223 بینندة غربی قرار گرفت. نظریة ناپیدایی ونوتی (1995/2008) و رویکردهای غرابتگرا و بومیگرای وی برای تحلیل نظر بینندگان بهکار رفت. نتایج بهدستآمده نشاندهندة رویکردی بومیگرا در زیرنویس نام غذاها در فیلم‌های ایرانی است. در مقابل، نتایج پژوهش حاکی از این است که بینندگان غربی رویکرد غرابتگرا در ترجمة نام غذاها در زیرنویس فیلم‌های ایرانی را ترجیح میدهند. با توجه به تحلیل نتایج، ترجمه‌ای غرابتگرا برای ترجمه نام غذاها در زیرنویس فیلم‌های ایرانی پیشنهاد می‌شود. این نوع رویکرد نهتنها با ترجیح بینندة غربی همراستاست و انتظار وی را برآورده می‌کند، بلکه با حفظ تصویری از هویت ملی و فرهنگی ایرانی، می‌تواند به گفتمان دوطرفة فرهنگی در روابط نامتوازن قدرت در جوامع امروز تبدیل شود.
مقالۀ پژوهشی
سمیر حسنوندی؛ ابوذر کاظمی؛ اکبر حسابی
چکیده
پژوهش حاضر قصد دارد به بررسی موضوع چالش‌انگیز بی‌ادبی در ترجمة دیداری‌شنیداری بپردازد. پرسش اصلی آن است که معادلات بی‌ادبی در زیرنویس چگونه برگردان شدند. به همین منظور، تمامی رفتارهای زبانی بی‌ادبی در دو فیلم جدایی نادر از سیمین و ابد و یک روز که دارای گفتارهای محاوره‌ای و رفتارهای زبانی بی‌ادبی‌اند استخراج شد. نویسندگان ...
بیشتر
پژوهش حاضر قصد دارد به بررسی موضوع چالش‌انگیز بی‌ادبی در ترجمة دیداری‌شنیداری بپردازد. پرسش اصلی آن است که معادلات بی‌ادبی در زیرنویس چگونه برگردان شدند. به همین منظور، تمامی رفتارهای زبانی بی‌ادبی در دو فیلم جدایی نادر از سیمین و ابد و یک روز که دارای گفتارهای محاوره‌ای و رفتارهای زبانی بی‌ادبی‌اند استخراج شد. نویسندگان پس از طبقهبندی موارد مذکور بر پایة مدلی نظری موجود در پیشینه، به بررسی چگونگی ترجمة معادلهای این رفتارها در زیرنویسهای انگلیسی حرفه‌ای این دو فیلم پرداختند. یافته‌ها نشان داد که در بین عبارات مصطلح بی‌ادبانه، سؤالات چالشی دارای بیشترین فراوانی است. این امر نشان می‌دهد که شخصیتهای فیلم در اکثر موارد، خواستههای وجهة سلبی مخاطب را تهدید می‌کنند. از میان عبارات مصطلح بی‌ادبانه، دو نوع ندایی سلبی شخصی و اشارههای سلبی شخصی مشاهده نشد. دیگر یافتة مهم پژوهش حاضر این بود که برای هریک از عبارات بیادبانة گفتاری در زبان مبدأ، عبارت بیادبانة نوشتاری در زیرنویس نیز مشاهده شد. این عبارات از نظر نوع بی‌ادبی و بسامد در هر دو فیلم یکی بود.
مقالۀ پژوهشی
میلاد مهدیزادخانی؛ عبداله نوروزی؛ فرزانه شکوهمند
چکیده
حوزه آموزش ترجمه در مطالعات ترجمة دیداری‌شنیداری تا حد زیادی توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است، اما پژوهش‌های نسبتاً کمی به راهکارهای ترجمه نمودهای زبان تابو در آموزش ترجمة دیداری‌شنیداری پرداخته‌اند. از این‌رو، در پژوهشی توصیفی، از دانشجویان مترجمی زبان انگلیسی در مقطع کارشناسی خواسته شد فیلم پالپ فیکشن (تارانتینو، 1994) ...
بیشتر
حوزه آموزش ترجمه در مطالعات ترجمة دیداری‌شنیداری تا حد زیادی توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است، اما پژوهش‌های نسبتاً کمی به راهکارهای ترجمه نمودهای زبان تابو در آموزش ترجمة دیداری‌شنیداری پرداخته‌اند. از این‌رو، در پژوهشی توصیفی، از دانشجویان مترجمی زبان انگلیسی در مقطع کارشناسی خواسته شد فیلم پالپ فیکشن (تارانتینو، 1994) را به زبان اصلی تماشا کنند و سپس متن فیلم را به فارسی ترجمه کنند. به لطف وجود نسخه دوبله حرفه‌ای این فیلم، راهکارهای به‌کاررفته توسط دانشجویان در مواجه با نمودهای زبان تابو با ترجمه حرفه‌ای و رسمی آن قابل مقایسه و بررسی بود. نتایج نشان می‌دهد که شرکت‌کنندگان با حذف اغلب نمودهای زبان تابو مانند ترجمة حرفه‌ای، از راهکارهای ترجمه حرفه ای و رسمی ترجمه دیداری‌شنیداری استفاده می‌کنند. هرچند، دومین راهکار استفاده‌شده از نظر میانگین تعداد کاربرد در میان دانشجویان، جانشینی نمود زبان تابو با زبان غیرتابو است، ترجمه رسمی سعی کرده با کاهش اثر نمود زبان تابو ، آن را حفظ کند. پیشنهاد می‌شود از آنجایی که ترجمة مؤثر نمودهای زبان تابو می‌تواند نقش مهمی در موفقیت محصولات دیداری‌شنیداری ایفا کند، از نتایج مقاله حاضر برای افزایش آگاهی بیشتر دانشجویان در ترجمة آن‌ها استفاده شود.
مقالۀ پژوهشی
آیدا فیروزیان پوراصفهانی
چکیده
در حوزه ترجمه دیداری‌شنیداری، شناخت ویژگی‌های روان‌شناختی و نحوة عملکرد ذهن مخاطب در روند درک و دریافت محصولات این حوزه، کمک می‌نماید تا دست‌اندرکاران آن، با در نظر گرفتن مجموعه‌ای ملاحظات روان‌شناختی، به تهیه محصولات ترجمة دیداری‌شنیداری باکیفیت‌تر، همت گمارند. در این میان، توجه به نقش هیجانات و حواس مخاطب از اهمیت ویژه‌ای ...
بیشتر
در حوزه ترجمه دیداری‌شنیداری، شناخت ویژگی‌های روان‌شناختی و نحوة عملکرد ذهن مخاطب در روند درک و دریافت محصولات این حوزه، کمک می‌نماید تا دست‌اندرکاران آن، با در نظر گرفتن مجموعه‌ای ملاحظات روان‌شناختی، به تهیه محصولات ترجمة دیداری‌شنیداری باکیفیت‌تر، همت گمارند. در این میان، توجه به نقش هیجانات و حواس مخاطب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ توضیح آن، واژگان هر زبان هیجانات حسی را تحریک می‌کنند که به آن «هَیجامَد» می‌گویند. این مفهوم به تأثیر هیجانات ناشی از استفادة حواس در درک مفاهیم واژه‌ها اشاره می‌کند. مقاله پیشِ رو بر آن است تا برای کیفیت‌بخشی به محصولات ترجمة دیداری‌شنیداری، با در نظر گرفتن مفهوم هیجامد و مؤلفه‌های سه‌گانة آن و با توجه به تأثیر هیجانات حسی بر دریافت محصولات دیداری‌شنیداری و در نهایت پذیرش و مقبولیت این محصولات، به معرفی الگوی «هَیجامَد» به‌عنوان معیاری کارآمد برای کیفیت‌بخشی هر چه بیشتر به محصولات تولیدی این حوزه، بپردازد. به بیان دیگر، پژوهش حاضر با استناد به مباحث روان‌شناسی زبان، نشان خواهد داد از آنجایی که سطح هیجامد واژه‌های به‌کاررفته در محصولات ترجمه دیداری‌شنیداری نقش مهمی در افزایش سطح دریافت این محصولات توسط مخاطب دارند، هر چه هیجامد واژه‌های به‌کاررفته در این محصولات در سطح بالاتری قرار داشته باشد، سرعت درک و دریافت آن محصول و در نهایت شانس پذیرش آن توسط مخاطب بیشتر خواهد بود.
مقالۀ پژوهشی
نصرت حجازی؛ سحر حمیدی
چکیده
با توجه به پیشرفت تکنولوژی ساخت فیلم، سالانه شاهد تولید پویانمایی‌های متعددی چون شرک، دلیر، فروزن و غیره هستیم که مخاطب بیشتر آن‌ها ردة سنی کودک و نوجوان است. ویژگی مهم این پویانمایی‌ها، زبان طنز موجود در آنهاست. از آنجا که انتقال طنز (فرم و کارکرد) در هر فرهنگی متفاوت است و ممکن است پیام یکسانی در دو زبان مختلف تأثیر یکسانی ...
بیشتر
با توجه به پیشرفت تکنولوژی ساخت فیلم، سالانه شاهد تولید پویانمایی‌های متعددی چون شرک، دلیر، فروزن و غیره هستیم که مخاطب بیشتر آن‌ها ردة سنی کودک و نوجوان است. ویژگی مهم این پویانمایی‌ها، زبان طنز موجود در آنهاست. از آنجا که انتقال طنز (فرم و کارکرد) در هر فرهنگی متفاوت است و ممکن است پیام یکسانی در دو زبان مختلف تأثیر یکسانی را ایجاد نکند (ادراک) و نیز از آنجا که بحث وفاداری به دیالوگها در ترجمة فیلم کمرنگتر از هماهنگی دیالوگها، صدا و تصویر است، این سؤال مطرح می‌شود که مترجمان ایرانی برای انتقال طنز و افزایش ادراکپذیری آن برای کودک و نوجوان ایرانی از چه تکنیکها و ترفندهایی استفاده می‌کنند و آیا مترجم با ترجمة دیالوگها همان تأثیر طنزآمیزی را در مخاطب ایرانی ایجاد می‌کند که مخاطب غیرایرانی آن را درک کرده است؟ هدف از این پژوهش، بررسی چگونگی انتقال طنز در دوبلة پویانمایی‌های کودک و نوجوان و توجه به سه مقولة فرم طنز در دو زبان مبدأ و مقصد، کارکرد طنز در دو زبان و در نهایت بررسی شیوههای ادراک طنز نزد مخاطب دست دوم است. به همین منظور، با انتخاب پویانمایی شگفتانگیزان 2 (2018) چگونگی انتقال طنز در این پویانمایی را بررسی کرده‌ایم. در این رابطه، ابتدا به معرفی ویژگی‌های منحصربه‌فرد دنیای چندوجهی پویانمایی و چالشهای ترجمه‌ای آن میپردازیم، سپس با تکیه بر زبانشناسی وینه و داربلنه و نیز با تکیه بر نظریة فرهنگی بسنت و لِفِور، چگونگی ساخت، کارکرد و ادراک طنز در دو نسخة اصلی و ترجمه‌شده را بررسی مینمائیم.
