مقالۀ پژوهشی
مطالعات ترجمه
صدیقه شرکت مقدم
چکیده
امروزه می‌توان از ترجمه‌شناسی به‌عنوان یک ابزار به‌منظور تجزیه‌وتحلیل متون ادبی در حوزۀ تصویرشناسی استفاده کرد. در میان متون ادبی، نمایشنامه‌ها در ارائۀ تصویرِ هویّت ملّی هر کشور نقش مهمی دارند. مولیر به‌عنوان یکی از نمایشنامه‌نویسان برجستۀ فرانسوی آثار متعدّدی را خلق کرده و به‌طور غیرمستقیم تصاویری از شخصیت و آداب‌ورسوم ...
بیشتر
امروزه می‌توان از ترجمه‌شناسی به‌عنوان یک ابزار به‌منظور تجزیه‌وتحلیل متون ادبی در حوزۀ تصویرشناسی استفاده کرد. در میان متون ادبی، نمایشنامه‌ها در ارائۀ تصویرِ هویّت ملّی هر کشور نقش مهمی دارند. مولیر به‌عنوان یکی از نمایشنامه‌نویسان برجستۀ فرانسوی آثار متعدّدی را خلق کرده و به‌طور غیرمستقیم تصاویری از شخصیت و آداب‌ورسوم فرانسویان در سدۀ هفدهم ترسیم کرده است. مترجمان ایرانی نیز برخی از نمایشنامههای وی را به فارسی برگردانده و در اختیار خوانندگان قرار دادهاند. در این پژوهش بررسی دگرگونی تصویر فراشخصی در ترجمۀ نمایشنامۀ گزارش مردم‌گریز مولیر به فارسی توسّط میرزاحبیب الله اصفهانی، هدف مورد نظر برای این تحقیق است. بدینمنظور در تحلیل داده‌ها از روش توصیفی‑تحلیلی بهره گرفته خواهد شد و به‌طور خاص از دیدگاه دیتسه در حوزۀ تصویرشناسی و آراء اِتکین در حوزۀ ترجمه‌شناسی استفاده میشود. با تحلیل و مقایسۀ تصاویر متن مبدأ و متن مقصد، تغییرات به وجود آمده بررسی خواهد شد. این پژوهش نشان می‌دهد که مترجم برخی از تصاویر را خواسته یا ناخواسته تغییر داده است. ترجمه وی در دستههای ترجمه‑تقریب و ترجمه‑بازآفرینی مطابق با نظر اتکین قرار میگیرد.
مقالۀ پژوهشی
مطالعات ترجمه
پردیس قاسمی؛ سیما فردوسی؛ نجمه بهرامی نظرآبادی
چکیده
تمایل به اجتناب از اشباع شناختی در ترجمۀ شفاهی علاقه به استفاده از ابزارهای ترجمه به کمک رایانه را افزایش داده است. مطالعۀ حاضر کیفیت ترجمۀ اعداد توسّط مترجم مایکروسافت و مترجمان شفاهی حرفه‌ای هم‌زمان را بررسی می‌کند. برای این هدف، مجموعه‌ای از سخنرانی‌های سیاسی ارائه‌شده در سازمان ملل جمع‌آوری شد. آزمون «کای‑مربع پیرسون» ...
بیشتر
تمایل به اجتناب از اشباع شناختی در ترجمۀ شفاهی علاقه به استفاده از ابزارهای ترجمه به کمک رایانه را افزایش داده است. مطالعۀ حاضر کیفیت ترجمۀ اعداد توسّط مترجم مایکروسافت و مترجمان شفاهی حرفه‌ای هم‌زمان را بررسی می‌کند. برای این هدف، مجموعه‌ای از سخنرانی‌های سیاسی ارائه‌شده در سازمان ملل جمع‌آوری شد. آزمون «کای‑مربع پیرسون» نشان داد که عملکرد مترجم مایکروسافت و مترجمان حرفه‌ای در زمینۀ ترجمۀ هم‌زمان اعداد یکسان است. درحالیکه خطاهای مایکروسافت از نظر نوع نسبت به خطاهای مترجمان شفاهی محدودتر است. بهعبارتدیگر، خروجی مایکروسافت فقط دو نوع خطا (حذف و سایر) را نشان می‌دهد. درحالیکه مترجمان شفاهی تنوّع بیشتری از انواع خطاها (حذف، تقریب، واژگانی، آوایی و سایر) را در ترجمۀ اعداد انجام میدهند؛ بنابراین، بهنظر می‌رسد که در زمینۀ ترجمۀ هم‌زمان اعداد تلفیقی از ترجمۀ مایکروسافت و ترجمۀ انسانی میتواند رویکردی مؤثر باشد. بهعبارتدیگر، مترجم مایکروسافت میتواند به‌عنوان یک ابزار کمکی برای ارائۀ ترجمههای سریع و دقیق اعداد استفاده شود، درحالیکه مترجمان هم‌زمان حرفه‌ای میتوانند تمرکز و دقت خود را به سایر عناصر پیام اختصاص دهند.
مقالۀ پژوهشی
آموزش زبان
رضا پیش‌قدم؛ شیما ابراهیمی
چکیده
با توجّه به پیشرفت سریع فنّاوری در حوزه‌های شناختی، رباتیک و هوش مصنوعی و تشدید نیازهای معیشتی و رفاهی انسان، همچنین در سایۀ فراوانی و دسترسی سهل مطالب آموزشی در فضای مجازی، به نظر می‌رسد آموزش کلاسیک و سنّتی دیگر پاسخگوی نیازهای واقعی جامعه نیست و آموزش غیررسمی با تأکید بر فن و مهارت و خودکارسازی یادگیری، بر آموزش رسمی غلبه پیدا ...
بیشتر
با توجّه به پیشرفت سریع فنّاوری در حوزه‌های شناختی، رباتیک و هوش مصنوعی و تشدید نیازهای معیشتی و رفاهی انسان، همچنین در سایۀ فراوانی و دسترسی سهل مطالب آموزشی در فضای مجازی، به نظر می‌رسد آموزش کلاسیک و سنّتی دیگر پاسخگوی نیازهای واقعی جامعه نیست و آموزش غیررسمی با تأکید بر فن و مهارت و خودکارسازی یادگیری، بر آموزش رسمی غلبه پیدا کرده است. در این راستا، در نوشتار حاضر و برگرفته از نظرات برخی متخصصان آموزش، تلاش بر این است دو نوع از آموزش معرّفی و بررسی شود: الف: آموزش مبتنی بر چینش ذهنی (شامل دو نوع آموزش انباشت ذهنی و آموزشِ پرورش ذهنی) و ب: آموزش مبتنی بر چینش مغزی (شامل دو نوع آموزش مغزورزی و آموزش مغززایی). آموزش نوع نخست به اندیشیدن و اندیشهها و آموزش نوع دوم به دانش و مهارت مرتبط است. درواقع، با وجود نظامهای آموزشی هوشمند و فضای آنلاین حرکتی از سمت رویکردهای نرم، ذهنی، ارزشی و انسانی به سمت رویکردهای سخت، مغزی، معیشتی و ماشینی در حال رخ دادن است که باید در شرایط کنونی آموزش مورد توجّه متخصصان آموزشی، مدرّسان و مؤلفان کتابهای درسی قرار گیرد.
مقالۀ پژوهشی
زبان و ادبیات انگلیسی
مسلم ذوالفقارخانی؛ مهدی رحیمی؛ احمد خواجه‌ایم
چکیده
شاعران و نویسندگان مکتب ناتورالیسم با بهرهگیری از ابزار مختلف و مؤلفه‌های گوناگون توانستهاند به بازتاب حوادث و رویدادهای زندگانی به شیوهای دقیق و توصیفی در شعر و رُمان بپردازند. مهمترین موضوعات مطرح در این مکتب عبارت‌اند از: جنگ، فقر، فحشا، خونریزی و کشتار. پژوهش حاضر با بهرهگیری از شاخصهها، ابزار و لوازم ...
بیشتر
شاعران و نویسندگان مکتب ناتورالیسم با بهرهگیری از ابزار مختلف و مؤلفه‌های گوناگون توانستهاند به بازتاب حوادث و رویدادهای زندگانی به شیوهای دقیق و توصیفی در شعر و رُمان بپردازند. مهمترین موضوعات مطرح در این مکتب عبارت‌اند از: جنگ، فقر، فحشا، خونریزی و کشتار. پژوهش حاضر با بهرهگیری از شاخصهها، ابزار و لوازم این مکتب که به نظر میآید در شعر مقاومت و جنگ به شکل چشمگیری دیده میشود، به بررسی تطبیقی اشعار منتخب قیصر امینپور و ویلفرد اوون پرداخته است تا تحلیلی شکلی و محتوایی از آنها به دست آورد. برای این منظور، قطعه شعر «شعری برای جنگ» از سرودههای سال‌های 1357 تا 1363 قیصر امینپور و شعر «چه شیرین است» اثر ویلفرد اوون، شاعر انگلیسی، از دفتر شعرها (1920) برگزیده و انتخاب شده‌اند. مؤلفه‌های مورد بررسی در این پژوهش عبارت‌اند از: توصیف جزءبهجزء و دقیق؛ کاربرد زبان محاورهای و بی‌پیرایه؛ خشونت زبانی و تنافرآوایی و بهکارگیری زبانی تُند، سریع و خشن؛ و توصیف فجایع، زشتیها، اضطرابها و وحشت جنگ. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که شعر جنگ در انگلستان و مغرب‌زمین در بحبوحۀ جنگ جهانی اوّل، عمدتاً، شعری ضد جنگ است، هرچند شعرهای حماسی و شورانگیز در ابتدای سال‌های جنگ توسّط شاعرانی مانند رابرت بروک و زیگفرید ساسون سروده شد، در ایران امّا به جنگ از منظر حماسه و عرفان نگریسته شده است؛ هرچند علی‌رغم چنین رویکردهایی، تصویر جنگ دردآلود و سرشار از صحنه‌هایی ناتورالیستی و خشن و بی‌پیرایه و در مواقعی ضد جنگ است.
مقالۀ پژوهشی
مطالعات ترجمه
محبوبه نورا؛ سید محمدرضا هاشمی
چکیده
واژه‌یابی و واژه‌گزینی از دغدغه‌های مهم مترجم‌ها و مدرس‌ها و فراگیرهای ترجمه است. دربارۀ سازوکار واژه‌گزینی در ترجمه بسیار سخن گفته شده است. باوجوداین، به نقش و کارایی فرهنگ‌های دوزبانه در واژه‌گزینی کمتر توجّه شده است. هدف از جستار حاضر، پاسخ دادن به این سؤال است که آیا واژه‌گزینی در ترجمه، اساساً، امری درون‌متنی و یا برون‌متنی ...
بیشتر
واژه‌یابی و واژه‌گزینی از دغدغه‌های مهم مترجم‌ها و مدرس‌ها و فراگیرهای ترجمه است. دربارۀ سازوکار واژه‌گزینی در ترجمه بسیار سخن گفته شده است. باوجوداین، به نقش و کارایی فرهنگ‌های دوزبانه در واژه‌گزینی کمتر توجّه شده است. هدف از جستار حاضر، پاسخ دادن به این سؤال است که آیا واژه‌گزینی در ترجمه، اساساً، امری درون‌متنی و یا برون‌متنی است و اینکه استفاده از معادلهای فرهنگ‌های دوزبانه برای مترجم کفایت می‌کند یا خیر؟ در این پژوهش، ترجمۀ دو صفت عام «Good» و «Bad» در رمان تام جونز ،کودک سرراهی، بررسی شد. نتایج نشان داد که واژه‌گزینی در ترجمه، درون‌متنی است و واژه‌گزینی برون‌متنی؛ یعنی واژه‌گزینی بر اساس فرهنگ دوزبانه، در ترجمه به‌ویژه ترجمۀ ادبی راهگشا نیست. مترجم، اساساً، بر اساس متن و روابط موجود در آن، ترجمه می‌کند و واژههای مناسب را انتخاب می‌کند و این امر، در مورد برخی ویژگیهای زبانی متن، بارزتر است. یکی از این ویژگیهای زبانی متن، روابط همنشینی بین کلمهها است که در تعیین معنای متن و متنیّت آن نقش مهمی دارد.
مقالۀ پژوهشی
مطالعات ترجمه
علی نجف زاده؛ سعید عامری
چکیده
اجراهای نمایشی از قبیل مرثیه‌خوانی، تعزیه یا روحوضی همیشه بخشی از جامعۀ ایران بوده است و پیشینه‌ای طولانی دارد؛ امّا تئاتر به‌مثابة پدیده‌ای فرهنگی و مدرن از اواخر دورۀ قاجار به جامعه ایران معرّفی شد. محتوای نمایش، نحوۀ اجرا یا بازیگری و زبانِ انتقالِ مفاهیم سه عنصر مهم در تئاتر هستند. مطالعات تاریخی و مطالعات ترجمه تاکنون به جنبه‌های ...
بیشتر
اجراهای نمایشی از قبیل مرثیه‌خوانی، تعزیه یا روحوضی همیشه بخشی از جامعۀ ایران بوده است و پیشینه‌ای طولانی دارد؛ امّا تئاتر به‌مثابة پدیده‌ای فرهنگی و مدرن از اواخر دورۀ قاجار به جامعه ایران معرّفی شد. محتوای نمایش، نحوۀ اجرا یا بازیگری و زبانِ انتقالِ مفاهیم سه عنصر مهم در تئاتر هستند. مطالعات تاریخی و مطالعات ترجمه تاکنون به جنبه‌های مختلف ترجمۀ تئاتر پرداخته‌اند؛ امّا به نقش زبان و ترجمه در تئاتر در مشهد به‌ویژه از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی توجّهی نشده است. این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که زبان و ترجمه به‌مثابة دو عنصر اصلی تئاتر در مشهد طی حدود 80 سال از اوّلین اجراها در اواخر دورۀ قاجار تا انقلاب اسلامی چه تحوّلاتی را پشت سر گذاشته است و بیشتر تئاترهای مشهد با چه زبانی ارائه شده‌اند و ترجمه چه نقش و جایگاهی داشته است؟ ابتدا با روش کتابخانه‌ای، منابع اوّلیه، از جمله تمام روزنامه‌های مشهد از دورۀ مشروطه تا انقلاب اسلامی، نظیر آفتاب شرق، آزادی، بهار، چمن، خراسان، صدای خراسان، نوای خراسان و غیره، مورد بررسی قرار گرفت و همه مطالب مربوط به تئاتر استخراج شد. سپس از پژوهش‌ها و منابع ثانویه بهره گرفته شد و نتایج مربوط به زبان و ترجمه به شکلی توصیفی‑تحلیلی ارائه گردید. نتایج پژوهش تأکید بر آن دارد که اوّلین تئاترهای مشهد به زبان ترکی اجرا شدند. سپس ترجمۀ ترکی به فارسی جای آن را گرفت. در دورۀ پهلوی اوّل، ترجمۀ آثار روسی در ایران رونق داشت و پس از شهریور 1320، ترجمۀ آثار شاخص ترکی، انگلیسی و فرانسه نیز به این جریان اضافه شد. در اواسط دورۀ پهلوی، شیوۀ تلخیص جای ترجمه را گرفت و سطح ترجمه در تماشاخانههای مشهد تنزل پیدا کرد. در دهۀ 1340، با ظهور گروه‌های تئاتری جدید در مشهد، زبان فارسی زبان غالب این هنر در مشهد شد.
مقالۀ پژوهشی
زبان و ادبیات انگلیسی
مریم میرزائی
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی میزان تأثیر هویّت، فرهنگ، زبان و نوع نگرش بر لقب‌گذاری در میان جوانان سه‌زبانۀ (ترک، فارس و گرجی) روستای داشکسن بود. جامعۀ آماری جوانان سه‌زبانۀ سنین 24-15 سال روستای داشکسن بود. روش نمونه‌گیری هدفمند بود و 22 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامۀ سه‌بخشی استاکس و تیلر‑لیچ ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر بررسی میزان تأثیر هویّت، فرهنگ، زبان و نوع نگرش بر لقب‌گذاری در میان جوانان سه‌زبانۀ (ترک، فارس و گرجی) روستای داشکسن بود. جامعۀ آماری جوانان سه‌زبانۀ سنین 24-15 سال روستای داشکسن بود. روش نمونه‌گیری هدفمند بود و 22 نفر به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامۀ سه‌بخشی استاکس و تیلر‑لیچ (2011) و روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی بود. بر طبق یافتهها متداولترین نوع لقبها، لقبهای دادهشده بهترتیب براساس ویژگیهای فیزیکی، تنوّع نام، احساسات، شخصیتی، عامیانه و مکان متداولتر هستند. اکثر لقبگذاریهای صورت گرفته بر اساس قومیت، لقب‌گذاری در بین اقوام ترک نسبت به سایر قومیتها بیشتر است؛ بنابراین با توجّه به نتایج می‌توان گفت لقب‌گذاری در بین اقوام، مناطق، شیوه زندگی، آداب‌ورسوم و سطح فرهنگی اقوام گوناگون باهم متفاوت است و در اسمهای مستعار مرسوم در روستای سه‌زبانۀ داشکسن و نگرش جوانان این روستا نسبت به لقبهای خود و دیگران تفاوت وجود دارد.
