تحلیل روان‌شناختی بحران هویت قهرمان زن در فرهنگ مردسالار از خلال مطالعة رمان ترس و لرز اثر نوتومب

نوع مقاله : مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

• زهرا سعادت نژاد ¹
• نگار مزاری ²
• محمدرضا فارسیان ¹

¹ گروه زبان و ادبیات فرانسه، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

² گروه زبان و ادبیات فرانسه، دانشگاه فردوسی مشهد،مشهد، ایران

https://doi.org/10.22067/lts.v52i1.78485

چکیده

تصویر زنان در ادبیات متأثر از نگاه فرهنگ جامعه به جایگاه زنان می‌باشد. محیط زندگی نه‌تنها تأثیر بسزایی در شکل‌گیری هویت زن دارد بلکه زمینه‌ساز رشد یا مانع پیشرفت او در جامعه است. مهاجرت نیز به سبب تغییر محیط و الگوهای‌زندگی می‌تواند زمینه‌ساز تغییر هویت باشد. رمان ترس و لرز، مهاجرت دختری بلژیکی به ژاپن را به تصویر می‌کشد. تفاوت ارزش‌های غرب و شرق، قهرمان داستان را دچار تضاد هویتی می‌کند. املی نوتومب، نویسندة بلژیکی، آگاهانه به نمود این بحران هویت در نزد قهرمان زن داستان توجه نشان داده است. در پژوهش حاضر، کشمکش‌های درونی املی، قهرمان داستان و کارکردهای ذهن او از دید روان‌شناختی با رویکردی تحلیلی و با تکیه بر نظریات کارن هورنای بررسی خواهد شد. هورنای تضادهای درونی افراد را ملاک قرار می‌دهد و مکانیسم دفاعی انسان‌ها را در برابر جامعه به سه خصوصیت مهرطلبی، برتری‌طلبی و عزلت‌گزینی دسته‌بندی می‌کند. درک بحران هویت املی در جامعة مردسالار، از گذر تحلیلی روان‌شناختی امکان‌پذیراست. این پژوهش تلاش‌دارد با بررسی تأثیر رفتارهای اجتماعی دیگران و محیط بر شخصیت زن داستان، مکانیسم‌های دفاعی او را در گریز از شرایط نامطلوب اجتماعی، زادة جامعه مردسالار بررسی نماید.

کلیدواژه‌ها

• رفتارهای اجتماعی
• بحران هویت زنان
• نوتومب
• جنسیت
• مهاجرت

20.1001.1.22285202.1399.53.3.6.0

مراجع

آبوت، پ. و والاس، ک. (1380). جامعه‌شناسی زنان. ترجمة منیژه نجم عراقی. تهران: نی.

بابایی فرد، ا. (1393). بحران هویت در جامعة معاصر ایران؛ رویکردی نظری. تهران: چاپخش.

حقی، س.، و قربان‌صباغ، م.، و تائبی نقندری، ز. (1397). انقیاد و قدرت بدن زنانه در رمان سرگذشت ندیمه نوشته مارگارت اتوود. مطالعات زبان و ترجمه، ۵۱(۳)، 103-126.

شجاعی، پ.، و خان‌محمدی، ف. (1395). بررسی نوشتار اتوبیوگرافیک در آثار املی نوتومب با تکیه بر نظریة لوژون و دوبروفسکی. مطالعات زبان و ترجمه، ۴۹(۴)، 99-115.

شمشیری، ب. (1387). درآمدی بر هویت ملی. شیراز: نوید شیراز.

قنبری، ب. (1386). از خود بیگانگی در چشماندازهای مختلف. در ع. علیخانی (گردآورنده)، مبانی نظری هویت و بحران هویت (ص. 239-295). تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.

گروه واژه‌گزینی و زیر نظر غلامعلی حدادعادل. (1376). فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.

لطف‌آبادی، ح. (1366). تئوری اریکسون درباره رشد روانی-اجتماعی. جستارهای ادبی، 78، 766-725.

هورنای، ک. (1365). شخصیت عصبی زمان ما. ترجمة محمد جعفر مصفا. تهران: گفتار.

هورنای، ک. (1377). عصبیت و رشد آدمی. ترجمة محمدجعفر مصفا. تهران: بهجت.

هورنای، ک. (1386). تضادهای درونی ما. ترجمة محمد جعفر مصفا. تهران: بهجت.

 

Amanieux, L. (2007). Personnage et identite dans l’œuvre d’Amelie Nothomb, (Thèse publiee de doctorat). Universite Paris 10, France.

Boubli, L. (2011). L'evolution physique et mentale du protagoniste dans cinq romans d'Amelie Nothomb, (Memoire publiee de master). Universite d’Oslo, France.

Hărsan, M. (2014). Identites en conflit et "culture clash" dans Stupeur et tremblements d’Amelie Nothomb. Philology and Cultural Studies, 7(56) ,111-116.

Kowalski, W. (2011). L’image du Japon dans " Ni d’Ève, ni d’Adam" d’Amelie Nothomb. Studia Romanica Posnaniensia, 38(1), 111-117.

Nodot, C. (2006). La Dame pipi du quarante-quatrième etage: L’exil et la marge dans Stupeurs et Tremblements d’Amelie Nothomb. Paroles Gelees, 22(1), 69-82.

Nothomb, A. (1999). Stupeur et tremblements. Paris, France : Editions Albin Michel.

Vance, C. (2011). Culture shock in a Japanese firm: Amelie Nothomb's Stupeur et Tremblements. Global Business Languages, 6(7). Retrievd from https:// docs. lib. purdue.edu/gbl/vol6/iss1/7