مهناز نوروزی
چکیده
اصطلاحات مقیّدبه‌فرهنگ یا فرهنگ‌بسته‌ها به عناصر فرهنگی و مفاهیم بومی موجود در جوامع مختلف اشاره دارند که مترجمان همیشه در انتقال صحیح آنها از زبان مبدأ به مقصد با دشواری‌های فراوانی روبه‌رو هستند. حفظ بیشترین بار معنایی و فرهنگی در انتقال این عناصر مهم‌ترین دستاورد مترجمان به‌ویژه در حوزۀ ترجمۀ ادبی است. سرگِی وِلاخوف و سیدِر ...
بیشتر
اصطلاحات مقیّدبه‌فرهنگ یا فرهنگ‌بسته‌ها به عناصر فرهنگی و مفاهیم بومی موجود در جوامع مختلف اشاره دارند که مترجمان همیشه در انتقال صحیح آنها از زبان مبدأ به مقصد با دشواری‌های فراوانی روبه‌رو هستند. حفظ بیشترین بار معنایی و فرهنگی در انتقال این عناصر مهم‌ترین دستاورد مترجمان به‌ویژه در حوزۀ ترجمۀ ادبی است. سرگِی وِلاخوف و سیدِر فِلورین، از نظریّه‌پردازان مشهور بلغاری در حوزۀ ترجمه، عناصر فرهنگی را بر اساس موضوعات مختلف از قبیل جغرافیایی، قوم‌نگاری، سیاسی‑اجتماعی و نظامی طبقه‌بندی کرده و راهبردهایی را جهت انتقال صحیح آنها به دیگر زبان‌ها ارائه کرده‌اند که مبنای کار در پژوهش حاضر است. در این تحقیق، چگونگی انتقال عناصر فرهنگیِ سیاسی‑اجتماعی در ترجمۀ روسی رمان سووشون سیمین دانشور به روش خوانش و مقابلۀ تطبیقی و شیوۀ تحلیلی‑توصیفی بررسی شده است. بررسی‌ها نشان داد که در برگرداندن عناصر فرهنگیِ سیاسی‑اجتماعی در این رمان بیش از همه از ترجمۀ تقریبی ‑و شیوۀ معادل کارکردی‑ و کمتر از همه از آوانویسی، حرف‌نویسی و ترجمۀ ضمنی استفاده شده است. در بسیاری از موارد نیز بارِ فرهنگی و گاه حتّی بار معنایی، زبان‌شناختی و سبک‌شناختی واژگان و عبارت‌ها از دست رفته است. درمجموع، موفقیّت مترجمان در انتقال بارِ فرهنگی در حوزۀ اصطلاحات سیاسی‌اجتماعی به متن مقصد نسبی تلقّی می‌شود.
بهروز احمدزاده بیانی؛ فاضل اسدی امجد؛ بهنوش اخوان
چکیده
طعم گیلاس نوشتة عباس کیارستمی و هملت ماشین اثر هاینر مولر را می‌توان در انتقاد از اسارت ذهن و انزوای هنرمند در دنیای ماشینی در سایة نظریة انسان‌شناسی‌ادبی پیر بوردیو بررسی و تبیین کرد. رویکرد مشترک این آثار در برابر میدان قدرت، مبتنی بر دیالکتیک سرمایة فرهنگی با سرمایة اجتماعی، دیالکتیک خیال با واقعیت و دیالکتیک متن با فرامتن است ...
بیشتر
طعم گیلاس نوشتة عباس کیارستمی و هملت ماشین اثر هاینر مولر را می‌توان در انتقاد از اسارت ذهن و انزوای هنرمند در دنیای ماشینی در سایة نظریة انسان‌شناسی‌ادبی پیر بوردیو بررسی و تبیین کرد. رویکرد مشترک این آثار در برابر میدان قدرت، مبتنی بر دیالکتیک سرمایة فرهنگی با سرمایة اجتماعی، دیالکتیک خیال با واقعیت و دیالکتیک متن با فرامتن است که در سه محور کنشِ اجتماعی، کنش زیبایی‌شناختی و کنش فرامتنی قابل تحلیل است. با توجه به جایگاه شاخص این آثار در سطح جهانی و در هنر مستقل، از مکتب تطبیقی آمریکا برای بررسی مضامین، گرایش‌ها، تخیلات و تکنیک‌های اجرایی مشترک در این دو اثر استفاده می‌شود. همچنین روش تحقیق توصیفی برای تحلیل محتوای مفهوم قدرت و بررسی هم‌کنشی نشانه‌های متنی در این پژوهش تطبیقی به‌کار می‌رود. یافته‌های پژوهش حاکی از اشتراک این آثار در فعال ساختن ذهن مخاطب یا تبدیل مخاطب به سوژة کُنش‌مند است چنانکه این آثار در برابر هنر هالیوودی یا عامه‌پسند به‌جای تقلید از واقعیات رسانه‌ای به‌دنبال کشف واقعیت از طریق مخاطب و ایجاد گفتمان میان‌فرهنگی‌اند. نشانه‌شناسی این آثار از یک سو بیانگر قدرت هنر در واژگون‌سازی زبان رسانه و ساختارشکنی واقعیات کلیشه‌ای و از سوی دیگر نشانگر تأثیر دیالکتیک مَنش بر ساختارهای اقتصادی‌اجتماعی برای تعدیل میدان قدرت از طریق توسعه ارزش‌های هنر معناگراست. در نتیجه هر دو اثر به‌عنوان آثار پست‌مدرن با استفاده از سرمایه‌های فرهنگی و تکنیک‌های پسادراماتیک، تقابل عینیت با ذهنیت در خشونت نمادین را مورد پرسش قرار می‌دهند و اثر را به متنی باز و سلطه‌ناپذیر تبدیل می‌کنند.
مزدک بلوری؛ کاوه بلوری
چکیده
مطابق با نظریّۀ روایت بیکر، ابزارهای پیرامتنی مثل مقدّمه، پانویس‌ها و یادداشتهای مترجم، نقش مهمی در تغییر دادن روایت‌های متن مبدأ ایفا می‌کنند. بر این اساس، مقالۀ حاضر با استفاده از نظریّۀ «روایت» و مفهوم «قاب‌بندی از طریق ابزارهای پیرامتنی»، بر ترجمۀ فارسی کتاب اسلام در ایران متمرکز می‌شود و مطالب پیرامتنی موجود در ...
بیشتر
مطابق با نظریّۀ روایت بیکر، ابزارهای پیرامتنی مثل مقدّمه، پانویس‌ها و یادداشتهای مترجم، نقش مهمی در تغییر دادن روایت‌های متن مبدأ ایفا می‌کنند. بر این اساس، مقالۀ حاضر با استفاده از نظریّۀ «روایت» و مفهوم «قاب‌بندی از طریق ابزارهای پیرامتنی»، بر ترجمۀ فارسی کتاب اسلام در ایران متمرکز می‌شود و مطالب پیرامتنی موجود در بخشی از آن را بررسی میکند تا مشخص شود ترجمه چگونه با استفاده از این ابزار رویدادهای شرح داده شده در متن اصلی را برای خوانندۀ فارسی‌زبان بازروایت کرده است. برای این منظور، در بخش مورد نظر، متن نویسنده و پیرامتن‌های ترجمه به‌صورت مقایسه‌ای تحلیل شد تا روایت‌های متفاوت هر یک از آنها از موضوع‌های مناقشه‌آمیز و نحوۀ بازروایت این موضوع‌ها در ترجمه معلوم شود. در اینجا الگوهای جدید پیرنگ‌سازی علّی و درنهایت روایت‌های جدید ساخته‌شده در ترجمه مشخص شد. نتایج نشان داد که مطالب پیرامتنیِ ترجمه در مواجهه با دیدگاه‌های نویسنده به چهار شکل عمل کرده بودند: 1) زیر سؤال بردن دیدگاه نویسنده و به چالش کشیدن آن، 2) پذیرفتن حرف نویسنده اما ارائۀ توجیهی متفاوت برای آن، 3) تصحیح اشتباه نویسنده، 4) ارائۀ توضیحات بیشتر. بر این اساس، توضیحات افزوده‌شده به ترجمه، روایت متن مبدأ از برخی رویدادها و شخصیت‌های تاریخی را مردود می‌داند و به نظر می‌رسد که این رویدادها و شخصیت‌ها در نسخۀ فارسی از زاویۀ اسلام شیعی بازروایت شده و با روایت عمومی و پذیرفته‌شدۀ تشیع تطبیق یافتهاند.
بهمن زندی؛ الهه واثق
چکیده
زبان به‌عنوان یک نظام نشانه‌ای با انتقال معنا به ایجاد، حفظ، تقویت یا تضعیف و قطع روابط بین انسان‌ها می‌پردازد. لاینز (1977) معتقد است معنایی که زبان منتقل میکند بر سه دسته است: معنای توصیفی، معنای بیانی و معنای اجتماعی. در این میان «نام‌گذاری» به‌عنوان یک پدیدة زبانی خود به نوعی منتقل‌کنندة این معانی است، گرچه ممکن است در ...
بیشتر
زبان به‌عنوان یک نظام نشانه‌ای با انتقال معنا به ایجاد، حفظ، تقویت یا تضعیف و قطع روابط بین انسان‌ها می‌پردازد. لاینز (1977) معتقد است معنایی که زبان منتقل میکند بر سه دسته است: معنای توصیفی، معنای بیانی و معنای اجتماعی. در این میان «نام‌گذاری» به‌عنوان یک پدیدة زبانی خود به نوعی منتقل‌کنندة این معانی است، گرچه ممکن است در هر نامی یکی از این معانی برجستگی بیشتری پیدا کند. در این مقاله سیر تحول نام‌گذاری در چهار نسل در یکی از سازمان‌های دولتی شهر تهران بررسی شده است. بر همین اساس، 3108 نام از متولدان سال‌های 1300 تا 1398 از طریق درخت خویشاوندی جمع‌آوری شد. این اسامی در چهار گروه هویتی شامل هویت‌های مذهبی، ملی، فراملی و خنثی گردآوری شده‌اند. داده‌های به‌دست‌آمده در هر یک از گروه‌های هویتی به‌صورت کلی و از سوی دیگر براساس جنسیت افراد با استفاده از روش‌های آمار توصیفی و آزمون‌های استنباطی تحلیل شدند. نتایج نشان میدهد نام‌های برگرفته از هویت مذهبی بالاترین فراوانی و پس از آن نام‌های ملی، خنثی و فراملی به‌ترتیب بیشترین فراوانی را در این تقسیم‌بندی به خود اختصاص می‌دهند. بررسی سیر تحول نام‌ها نشان میدهد که در نسل چهارم (نسل پایانی مورد تحقیق) اسامی ملی روندی رو به رشد داشته، اما اسامی مذهبی سیری نزولی. گرایش به نام‌های فراملی که در نسل‌های اول بسیار اندک بوده است در نسل‌های بعدی سیر صعودی پیدا کرده است. در خصوص نام‌هایی با هویت‌های ملی و خنثی، نتایج نشان میدهد که نام‌های کهن در هر دو جنس زن و مرد روندی رو به رشد داشته است.
ابوالفضل خدامرادی؛ مجتبی مقصودی
چکیده
هدف این پژوهش ساخت و هنجاریابی پرسشنامهای برای تعیین صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان زبان انگلیسی بود. به این منظور از مرور متون سه مؤلفة اصلی و 42 گویه استخراج گردید و پس از تأیید روایی محتوایی توسط صاحب‌نظران، پرسش‌نامة نهایی با 36 گویه تعیین و از اعتبار آن از طریق آزمون-آزمون مجدد (r= 0/91) و همسانی درونی آلفای کرونباخ (α=0.92) اطمینان ...
بیشتر
هدف این پژوهش ساخت و هنجاریابی پرسشنامهای برای تعیین صلاحیت‌های حرفه‌ای معلمان زبان انگلیسی بود. به این منظور از مرور متون سه مؤلفة اصلی و 42 گویه استخراج گردید و پس از تأیید روایی محتوایی توسط صاحب‌نظران، پرسش‌نامة نهایی با 36 گویه تعیین و از اعتبار آن از طریق آزمون-آزمون مجدد (r= 0/91) و همسانی درونی آلفای کرونباخ (α=0.92) اطمینان حاصل شد. سپس پرسش‌نامة نهایی با 36 گویه بر روی یک نمونة 305 نفری فارغالتحصیلان رشتة زبان انگلیسی اجرا گردید. به‌منظور بررسی ساختار عاملی از تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی استفاده شد. در قالب تحلیل عاملی اکتشافی نتایج حاصل نشان داد تنها سه عامل دانش، مهارت و نگرش قابل استخراج است. همچنین نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد همة ضرایب رگرسیون و همبستگی بین متغیرهای مکنون، ضرایب استانداری بهشمار می‌روند. لذا می‌توان نتیجه گرفت مدل پیشنهادی از هر دو روش تحلیل عاملی با انتظار طراحان پرسشنامه مطابقت دارد.
فضل الله خدادادی
چکیده
میزان درک مخاطبان درونی و بیرونی داستان‌ها همواره موضوعی پیچیده و نسبی است و به‌طور مطلق نمی‌توان دربارۀ میزان درک دو دسته از مخاطبان روایت به قضاوت پرداخت. این قضیه از کهن‌ترین موضوعات روایت‌پردازی بشری است به‌طوری‌که حساسیت‌های راوی نسبت به ارتباط با مخاطبی دل‌نشین نشانگر طبقه‌بندی پایگاه مخاطبان و نسبی بودن ارتباط آنها ...
بیشتر
میزان درک مخاطبان درونی و بیرونی داستان‌ها همواره موضوعی پیچیده و نسبی است و به‌طور مطلق نمی‌توان دربارۀ میزان درک دو دسته از مخاطبان روایت به قضاوت پرداخت. این قضیه از کهن‌ترین موضوعات روایت‌پردازی بشری است به‌طوری‌که حساسیت‌های راوی نسبت به ارتباط با مخاطبی دل‌نشین نشانگر طبقه‌بندی پایگاه مخاطبان و نسبی بودن ارتباط آنها با روایت است. همچنین مباحثی چون بیاهمّیّت بودن «ساختار» در برابر «انتظار» و پاسخ به سؤال «بعد چه خواهد شد؟» که ادوارد مورگان فورستر مطرح نموده است، نشانههایی از طبقات مختلف مخاطبان و درک نسبی آنها از روایتها است. این مبحث اوّلینبار توسّط جرالد پرینس با موضع پایگان روایتشنوها مطرح گردید و ازآنجاییکه مصداقهای متنی نظریّه از متون غربی انتخاب شده است، درک آن برای مخاطب فارسی غریب می‌نماید، بر همین اساس پژوهش حاضر به واکاوی و بسط این نظریّه با شواهدی دقیق از متون داستانی فارسی پرداخته است.
مطالعات ترجمه
علی نجف زاده؛ سعید عامری
چکیده
اجراهای نمایشی از قبیل مرثیه‌خوانی، تعزیه یا روحوضی همیشه بخشی از جامعۀ ایران بوده است و پیشینه‌ای طولانی دارد؛ امّا تئاتر به‌مثابة پدیده‌ای فرهنگی و مدرن از اواخر دورۀ قاجار به جامعه ایران معرّفی شد. محتوای نمایش، نحوۀ اجرا یا بازیگری و زبانِ انتقالِ مفاهیم سه عنصر مهم در تئاتر هستند. مطالعات تاریخی و مطالعات ترجمه تاکنون به جنبههای ...
بیشتر
اجراهای نمایشی از قبیل مرثیه‌خوانی، تعزیه یا روحوضی همیشه بخشی از جامعۀ ایران بوده است و پیشینه‌ای طولانی دارد؛ امّا تئاتر به‌مثابة پدیده‌ای فرهنگی و مدرن از اواخر دورۀ قاجار به جامعه ایران معرّفی شد. محتوای نمایش، نحوۀ اجرا یا بازیگری و زبانِ انتقالِ مفاهیم سه عنصر مهم در تئاتر هستند. مطالعات تاریخی و مطالعات ترجمه تاکنون به جنبههای مختلف ترجمۀ تئاتر پرداخته‌اند؛ امّا به نقش زبان و ترجمه در تئاتر در مشهد به‌ویژه از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی توجّهی نشده است. این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که زبان و ترجمه به‌مثابة دو عنصر اصلی تئاتر در مشهد طی حدود 80 سال از اوّلین اجراها در اواخر دورۀ قاجار تا انقلاب اسلامی چه تحوّلاتی را پشت سر گذاشته است و بیشتر تئاترهای مشهد با چه زبانی ارائه شده‌اند و ترجمه چه نقش و جایگاهی داشته است؟ ابتدا با روش کتابخانه‌ای، منابع اوّلیه، از جمله تمام روزنامه‌های مشهد از دورۀ مشروطه تا انقلاب اسلامی، نظیر آفتاب شرق، آزادی، بهار، چمن، خراسان، صدای خراسان، نوای خراسان و غیره، مورد بررسی قرار گرفت و همه مطالب مربوط به تئاتر استخراج شد. سپس از پژوهش‌ها و منابع ثانویه بهره گرفته شد و نتایج مربوط به زبان و ترجمه به شکلی توصیفی‑تحلیلی ارائه گردید. نتایج پژوهش تأکید بر آن دارد که اوّلین تئاترهای مشهد به زبان ترکی اجرا شدند. سپس ترجمۀ ترکی به فارسی جای آن را گرفت. در دورۀ پهلوی اوّل، ترجمۀ آثار روسی در ایران رونق داشت و پس از شهریور 1320، ترجمۀ آثار شاخص ترکی، انگلیسی و فرانسه نیز به این جریان اضافه شد. در اواسط دورۀ پهلوی، شیوۀ تلخیص جای ترجمه را گرفت و سطح ترجمه در تماشاخانههای مشهد تنزل پیدا کرد. در دهۀ 1340، با ظهور گروه‌های تئاتری جدید در مشهد، زبان فارسی زبان غالب این هنر در مشهد شد.
ابوالفضل حری
چکیده
بحث اصلی این است که چگونه نظام ترجمه در برآمدن و تکوّن نظامگان ادبی پیشا مشروطه نقش ایفا میکند. ترجمه به‌مثابۀ ابزاری برای ایجاد تغییر و تحوّل نه‌فقط در ارکان سیاسی و اجتماعی جامعه، بلکه در تکوین و تکوّن نظامگان فرهنگی ادبی جامعه از رهگذر نظام مطبوعات و به‌ویژه، کمک به ایجاد ژانرهای ادبی تازه تولّد یافته عمل میکند. در عصر پیشا ...
بیشتر
بحث اصلی این است که چگونه نظام ترجمه در برآمدن و تکوّن نظامگان ادبی پیشا مشروطه نقش ایفا میکند. ترجمه به‌مثابۀ ابزاری برای ایجاد تغییر و تحوّل نه‌فقط در ارکان سیاسی و اجتماعی جامعه، بلکه در تکوین و تکوّن نظامگان فرهنگی ادبی جامعه از رهگذر نظام مطبوعات و به‌ویژه، کمک به ایجاد ژانرهای ادبی تازه تولّد یافته عمل میکند. در عصر پیشا مشروطه، رواج ترجمه در قالب یک نظام با خود الگوهای نو و تازه به همراه میآورد که پیشتر در جامعه سابقه نداشتهاند. به نظر می‌رسد می‌توان از منظر نظریّۀ نظامگان پیشنهادی اون زهر که دربارۀ جایگاه اَقماری و هستهای ادبیّات ترجمه‌شده بحث میکند، از جایگاه نظام ترجمه در عصر پیشا مشروطه، چشماندازی روشنتر در تصوّر آورد. درمجموع، ترجمه کمک میکند سبک نوشتاری منثور جای سبک منظوم را بگیرد و نظام ترجمه در کنار سایر نظامها، بر سبک و سیاق گونههای تازه تولّد یافته در نظامگان ادبی پیشا مشروطه تأثیرگذار است.
آیدا فیروزیان پوراصفهانی
چکیده
در حوزه ترجمه دیداری‌شنیداری، شناخت ویژگی‌های روان‌شناختی و نحوة عملکرد ذهن مخاطب در روند درک و دریافت محصولات این حوزه، کمک می‌نماید تا دست‌اندرکاران آن، با در نظر گرفتن مجموعه‌ای ملاحظات روان‌شناختی، به تهیه محصولات ترجمة دیداری‌شنیداری باکیفیت‌تر، همت گمارند. در این میان، توجه به نقش هیجانات و حواس مخاطب از اهمیت ویژه‌ای ...
بیشتر
در حوزه ترجمه دیداری‌شنیداری، شناخت ویژگی‌های روان‌شناختی و نحوة عملکرد ذهن مخاطب در روند درک و دریافت محصولات این حوزه، کمک می‌نماید تا دست‌اندرکاران آن، با در نظر گرفتن مجموعه‌ای ملاحظات روان‌شناختی، به تهیه محصولات ترجمة دیداری‌شنیداری باکیفیت‌تر، همت گمارند. در این میان، توجه به نقش هیجانات و حواس مخاطب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ توضیح آن، واژگان هر زبان هیجانات حسی را تحریک می‌کنند که به آن «هَیجامَد» می‌گویند. این مفهوم به تأثیر هیجانات ناشی از استفادة حواس در درک مفاهیم واژه‌ها اشاره میکند. مقاله پیشِ رو بر آن است تا برای کیفیت‌بخشی به محصولات ترجمة دیداری‌شنیداری، با در نظر گرفتن مفهوم هیجامد و مؤلفه‌های سه‌گانة آن و با توجه به تأثیر هیجانات حسی بر دریافت محصولات دیداری‌شنیداری و در نهایت پذیرش و مقبولیت این محصولات، به معرفی الگوی «هَیجامَد» به‌عنوان معیاری کارآمد برای کیفیت‌بخشی هر چه بیشتر به محصولات تولیدی این حوزه، بپردازد. به بیان دیگر، پژوهش حاضر با استناد به مباحث روانشناسی زبان، نشان خواهد داد از آنجایی که سطح هیجامد واژه‌های به‌کاررفته در محصولات ترجمه دیداری‌شنیداری نقش مهمی در افزایش سطح دریافت این محصولات توسط مخاطب دارند، هر چه هیجامد واژه‌های به‌کاررفته در این محصولات در سطح بالاتری قرار داشته باشد، سرعت درک و دریافت آن محصول و در نهایت شانس پذیرش آن توسط مخاطب بیشتر خواهد بود.
مریم حسین زاده
چکیده
مترجم به‌عنوان روایت شخصی مترجم، از مسائل مهم اما مغفول مانده در مطالعات ترجمه در ایران است. مطالعۀ حاضر به بررسی روایت مقدمه‌های مترجمان بر آثار داستانی ترجمه‌شده توسط آنها از زبان‌های گوناگون به فارسی در طول شش دهه (1330-۱۳۹۰) در ایران می‌پردازد. به این منظور سه سؤال برای پاسخ به چیستی روایت‌های مترجمان در این مقدمه‌ها، چگونگی ...
بیشتر
مترجم به‌عنوان روایت شخصی مترجم، از مسائل مهم اما مغفول مانده در مطالعات ترجمه در ایران است. مطالعۀ حاضر به بررسی روایت مقدمه‌های مترجمان بر آثار داستانی ترجمه‌شده توسط آنها از زبان‌های گوناگون به فارسی در طول شش دهه (1330-۱۳۹۰) در ایران می‌پردازد. به این منظور سه سؤال برای پاسخ به چیستی روایت‌های مترجمان در این مقدمه‌ها، چگونگی تغییر این روایتها در طول شش دهه در ایران و تفسیر کارکردگرایانة این تغییرات مطرح شده است. پیکرة مورد استفاده در این تحقیق شامل صد و چهار اثر داستانی، اعم از رمان و مجموعه داستان، میباشد که بهشیوۀ نمونهگیری تصادفی انتخاب شدند و در سه سطح فرم، محتوا و کارکرد بررسی شدند. یافته‌های تحقیق تغییرات معناداری را در روایت مترجمان در طول شش دهه نشان داده است.
طاهره جعفری حصارلو؛ آنت آبکه
چکیده
ادبیات تطبیقی به بررسی تلاقی افکار و اندیشه‌ها در ملت‌های مختلف و روابط پیچیدة فرهنگی، اجتماعی و حتی تاریخی آن در گذشته و حال از حیث تأثیر و تأثر در حوزه‌های هنری، مکاتب ادبی، جریان‌های فکری، موضوع‌ها، افراد، داستان‌ها و... می‌پردازد. ادبیات تطبیقی این نکته را به اثبات می‌رساند که تکامل و شکوفایی ادبیات هر ملت به‌دور از اندیشه‌های ...
بیشتر
ادبیات تطبیقی به بررسی تلاقی افکار و اندیشه‌ها در ملت‌های مختلف و روابط پیچیدة فرهنگی، اجتماعی و حتی تاریخی آن در گذشته و حال از حیث تأثیر و تأثر در حوزه‌های هنری، مکاتب ادبی، جریان‌های فکری، موضوع‌ها، افراد، داستان‌ها و... می‌پردازد. ادبیات تطبیقی این نکته را به اثبات می‌رساند که تکامل و شکوفایی ادبیات هر ملت به‌دور از اندیشه‌های ادبی و ملی دیگر اقوام ناممکن است. مقالة حاضر بهشیوة توصیفی، تحلیلی و تطبیقی، به بررسی مقایسه‌ای و تطبیقی سه اثر فرانسوا موریاک و جلال آل‌احمد براساس رویکرد مکتب واقع‌گرایی می‌پردازد. یافته‌های این تحقیق نشانگر این است که هر سه اثر این دو نویسنده که قلمشان را برای برملاکردن عیبها و نابسامانیهای جامعهشان به‌کار بردهاند، به توصیف محیطی تیره اختصاص یافتهاند، شخصیت‌ها در حال فروریزی جسمی و روحیاند، کنش شخصیت‌ها که برگرفته از فردی خاص یا ترکیبی از مختصات خود نویسندهاند، در مقطع زمانی و مکانی مشخصی است و غالب آنها میتوانند نمایندة گروهی از مردم باشند.
ویدا دهناد؛ آذر حسینی فاطمی؛ بهزاد قنسولی
چکیده
همسو با یافته‌های جدید در حوزه‌های بینارشته‌ای فلسفه و روانشناسیِ عواطف و شناخت، به‌کارگیری سنجه‌های عاطفی در ارزیابی واکنش خوانندگان به متونِ حاویِ دوراهی اخلاقی مورد توجّه و علاقه محقّقان قرار گرفته‌است. این مطالعه نیز با استفاده از تکنیک «دلفی‌فازی» و نظر خبرگان به پیش‌بینی واکنش عاطفی‑شناختی دو گروه از خوانندگانِ ...
بیشتر
همسو با یافته‌های جدید در حوزه‌های بینارشته‌ای فلسفه و روانشناسیِ عواطف و شناخت، به‌کارگیری سنجه‌های عاطفی در ارزیابی واکنش خوانندگان به متونِ حاویِ دوراهی اخلاقی مورد توجّه و علاقه محقّقان قرار گرفته‌است. این مطالعه نیز با استفاده از تکنیک «دلفی‌فازی» و نظر خبرگان به پیش‌بینی واکنش عاطفی‑شناختی دو گروه از خوانندگانِ «وظیفه‌گرا» و «سودگرا» در متون حاوی دوراهی اخلاقی پرداخت. برای این منظور، از یکی از روش‌های تحقیق ترکیبی، یعنی تکنیک دلفی سه‌فازی، برای جمع‌آوری داده‌ها یا نظرات خبرگان استفاده گردید. این گروه متشکل از نُه نفر از مدرّسان زبان انگلیسی دانشگاه و مشاوران روانشناسی مسلط به زبان انگلیسی بودند. ابتدا، شش سؤال اوّلیۀ راهبردی برای ارائه نظر در اختیار خبرگان قرار گرفت. پس از کُدگذاری و تبدیل داده‌های کیفی به کمّی و تهیۀ نقشۀ مفهومی، ابتدا درصد توافق دوبه‌دوی میان ارزیابان محاسبه و سپس از فرمول‌های «آلفای کریپندرف» و «کاپای فلیس» برای تعیین پایایی 72 جفت تصمیم استفاده گردید. مقادیر قابل قبول 0.76، 0.72 و 0.71 به ترتیب برای فرمول‌های بیان‌شده به دست آمد. بر اساس نتایج دو مرحله از تکنیک دلفی، پرسشنامهای نُه‌گزاره‌ای با ماهیّتی روش‌شناسانه و با ساختار طیف لیکرت هفت‌گانه تدوین و مجدداً به تأیید نظر خبرگان گذارده شد. پس از رتبه‌دهی گزاره‌های پرسشنامه توسط خبرگان، از ضریب همبستگی درون طبقه‌ای با مدل دوراهه‑اثر تصادفی استفاده شد. مقدار قابل توجّه 872/0 از این محاسبه به دست آمد که مؤید همسویی خبرگان در مورد گزاره‌های سنجه‌ها عاطفه‌بنیان در ارزیابی متون حاوی دوراهی‌های اخلاقی بود. لازم به یادآوری است که جمع‌آوری آرای خبرگان و ارزیابی پایایی آراء در سه راند متوالی در حدود چهار ماه به طول انجامید.
شهریار نیازی؛ انسیه سادات هاشمی
چکیده
ترجمة قرآن به‌عنوان حساس‌ترین متن مقدس، نیاز به ارزیابیِ دقیق دارد. ارزیابیِ نظام‌مند باید بر پایة نظریه‌ها و الگوهای علمی صورت بگیرد. از آنجا که تاکنون الگوی جامعی برای ارزیابی ترجمة قرآن ارائه نشده، لازم است ابتدا کارآمدی الگوهای موجود در مطالعات ترجمه در ارزیابی ترجمة قرآن بررسی شود. نظریه‌پردازانِ ترجمه الگوهای مختلفی برای ...
بیشتر
ترجمة قرآن به‌عنوان حساس‌ترین متن مقدس، نیاز به ارزیابیِ دقیق دارد. ارزیابیِ نظام‌مند باید بر پایة نظریه‌ها و الگوهای علمی صورت بگیرد. از آنجا که تاکنون الگوی جامعی برای ارزیابی ترجمة قرآن ارائه نشده، لازم است ابتدا کارآمدی الگوهای موجود در مطالعات ترجمه در ارزیابی ترجمة قرآن بررسی شود. نظریه‌پردازانِ ترجمه الگوهای مختلفی برای ارزیابی ترجمه ارائه داده‌اند. در این میان الگوی ارزیابی ترجمة آنتوان برمن که بر حفظ اصالت متن مبدأ و اجتناب از ایجاد تغییر در ترجمه تأکید دارد، برای ارزیابی ترجمة مبدأگرای رضایی اصفهانی از قرآن کریم انتخاب شده است. بخش‌های بررسی شده این تحقیق را ترجمة سوره‌های انفال، توبه، احزاب، حجرات و تحریم تشکیل میدهد. برمن رویکردی منفی به ترجمه‌های آزاد و مقصدمحور دارد و در الگوی خود به سیزده گرایش ریخت‌شکنانه در ترجمه اشاره میکند. پژوهش حاضر به قصد بررسی میزان کارآمدی الگوی برمن در ارزیابی ترجمة قرآن، گرایش شفاف‌سازی را در ترجمة رضایی اصفهانی بررسی کرده است. این بررسی نشان میدهد که در مواردی به‌دلیل فقدان تأنیث و تثنیه در زبان فارسی، اصطلاحات و اشتقاقات عربیِ بدون معادل در زبان فارسی و واژگان عربیِ چندمعنا، شفاف‌سازی در ترجمة قرآن اجتناب‌ناپذیر است، اما در سایر موارد شفاف‌سازی اختیاری است و میزان ضرورت آن با توجه به رویکرد ترجمه مشخص می‌شود. ابهام‌های هدفمند قرآن مانند حروف مقطعه در تمام انواع ترجمه و ابهام آیات متشابه معنوی در ترجمة مبدأگرا باید حفظ شود. از راهکارهای اجتناب از شفاف‌سازی می‌توان حفظ حذف‌های هدفمند به قرینة لفظی یا معنوی و ابهامِ هدفمند ضمایر و اسم‌های اشاره، حفظ مجاز و استعاره و اکتفا به کمترین تغییر و اجتناب از توضیحات تفسیری و تعیین مصادیق را نام برد.
زینب مؤذن‌زاده
چکیده
ترجمۀ متون از زبان روسی به فارسی و بالعکس به‌شکل قانون‌مندی به ساختار دستوری زبان روسی وابسته است. زبان مطبوعاتی و رسانه‌ای روسی دارای ویژگی‌های خاصی مانند دایرۀ وسیع و پرکاربرد ساختارهای مترادف و جایگزین، متضاد، عبارات و اصطلاحات است که ترجمۀ آن را مشکل‌تر کرده است، اما از طرف دیگر، برای بیان هر معنا ساختارهای دستوری مخصوصی وجود ...
بیشتر
ترجمۀ متون از زبان روسی به فارسی و بالعکس به‌شکل قانون‌مندی به ساختار دستوری زبان روسی وابسته است. زبان مطبوعاتی و رسانه‌ای روسی دارای ویژگی‌های خاصی مانند دایرۀ وسیع و پرکاربرد ساختارهای مترادف و جایگزین، متضاد، عبارات و اصطلاحات است که ترجمۀ آن را مشکل‌تر کرده است، اما از طرف دیگر، برای بیان هر معنا ساختارهای دستوری مخصوصی وجود دارند که اصطلاحاً کلیشه نامیده میشوند. دانستن این کلیشههای دستوری ترجمه را تا حدودی سادهتر میکند. در مقالة حاضر سعی شده با توجه به تفاوتهای ساختاری زبان روسی و فارسی، روش‌های موجود آموزش ترجمه بررسی و بهترین روش آموزش ترجمه به‌عنوان الگو ارائه گردد. این نتایج می‌تواند در تهیه و تدوین کتب آموزشی که در سیستم آموزش مترجمی زبان روسی جای خالی محسوسی دارند، نقش مؤثری داشته باشند.
حمیده نعمتی لفمجانی
چکیده
نمونه فیلم‌های متعددی وجود دارد که به دلایل متعددی کارگردان یا نویسنده تصمیم به استفاده از شخصیت‌هایی می‌گیرد که تک‌زبانه نباشند و به زبان دیگری غیر از زبان اصلی فیلم صحبت کنند یا با فیلمبرداری در کشوری دیگر مکالماتی به زبان آن کشور انجام می‌شود. در این صورت کار تیم ترجمه و دوبله سخت‌تر خواهد بود که باید با توجه به محدودیت‌ها و ...
بیشتر
نمونه فیلم‌های متعددی وجود دارد که به دلایل متعددی کارگردان یا نویسنده تصمیم به استفاده از شخصیت‌هایی می‌گیرد که تک‌زبانه نباشند و به زبان دیگری غیر از زبان اصلی فیلم صحبت کنند یا با فیلمبرداری در کشوری دیگر مکالماتی به زبان آن کشور انجام می‌شود. در این صورت کار تیم ترجمه و دوبله سخت‌تر خواهد بود که باید با توجه به محدودیت‌ها و شرایط خاص تصمیم درستی اتخاذ کنند. تحقیق حاضر با بررسی 6 فیلم چند زبانه بر آن است که به بررسی نحوۀ ترجمۀ فیلم‌های چند زبانه در دوبله بپردازد. نمونه‌های زبان سوم موجود در 713 دقیقه از این 6 فیلم براساس مدل تحلیلی زابالبیاسکو و کوریوس (2014) گردآوری شد. در گام بعدی ترجمۀ این موارد از نسخۀ دوبله استخراج و براساس مدل کوریوس و زابالبیاسکو (2019) دسته‌بندی شد. داده‌ها حاکی از آن بود که در دوبلۀ این فیلم‌ها، در اکثر موارد زبان سوم با راه‌کارهایی چون پخش صدای شخصیتی که به زبان سوم در فیلم اصلی صحبت میکند یا ترجمۀ واجی که دوبلر آن را بیان میکند، حفظ شد. این تحقیق جهت آگاهی دانشجویان ترجمه برای آشنایی با راهکارهای پیش رو برای ترجمۀ فیلم‌های چند زبانه می‌توان راه گشا باشد. مقایسۀ نسخۀ اصلی و دوبله و تحقیقات در این زمینه باعث آگاهی صنعت دوبله و در نتیجه تولید محصولاتی با کیفیت بهتر البته از منظر زبان‌شناسی می‌شود. در ضمن تحقیقات بیشتری نیاز است تا به جمع‌بندی جامع‌تری از انواع روش‌های موجود برای دوبله یا زیرنویس فیلم‌های چند زبانه رسید.
عزت ملا ابراهیمی؛ زهرا رضائی
چکیده
انسجام به سازوکار درون‌متنی زبان گفته می‌شود که سخنور را در ایجاد و برقراری ارتباط در هر جمله یا بین جملات یاری میدهد؛ به‌عبارت‌دیگر، انسجام به روابط ساختاری-واژگانی متن اطلاق می‌شود. در پژوهش حاضر به بررسی انسجام متن بر اساس الگوی هلیدی (1976) و نظریّۀ مکمل حسن (1984) با هدف بررسی میزان هماهنگی انسجام در سورۀ مبارکۀ «مزَّمِّل» ...
بیشتر
انسجام به سازوکار درون‌متنی زبان گفته می‌شود که سخنور را در ایجاد و برقراری ارتباط در هر جمله یا بین جملات یاری میدهد؛ به‌عبارت‌دیگر، انسجام به روابط ساختاری-واژگانی متن اطلاق می‌شود. در پژوهش حاضر به بررسی انسجام متن بر اساس الگوی هلیدی (1976) و نظریّۀ مکمل حسن (1984) با هدف بررسی میزان هماهنگی انسجام در سورۀ مبارکۀ «مزَّمِّل» و ترجمۀ آن از موسوی گرمارودی پرداخته شده است. از نتایج این پژوهش استنباط می‌شود که در این سوره و ترجمه آن، انواع عوامل انسجامی در سطح غیر ساختاری وجود دارد: «انسجام واژگانی» که شامل تکرار، هممعنایی، تضاد، شمول معنای، جزء و کل و همچنین عوامل موردی ازجمله برابری و نام‌گذاری است و «انسجام دستوری» که شامل انواع ارجاع، جانشینی و حذف است. از رهگذر این پژوهش هم می‌توان به پیوند منسجم میان اجزای سوره و ترجمۀ منتخب پی برد که هم راهی برای شناخت اعجاز قرآن است و هم از درصد بالای مشابهت متن مقصد با متن مبدأ در نحوۀ کاربست عوامل انسجام می‌توان دریافت که مترجم در انتقال مفاهیم ترجمه موفق بوده است.
ساقی فرهمندپور؛ محمد زیار
چکیده
کتاب استعاره زنده ریکور کتابی بنیادین در باب استعاره است. ریکور معتقد است استعاره، به‌ویژه در منش یکتای زبان شاعرانه رخ میدهد. از این رو، پرسش اصلی مقاله حاضر آن است که از منظر ریکور چگونه استعاره در سخن شاعرانه معنا می‌آفریند؟ فرضیه مقاله آن است که باید برای آشکارسازی پاسخ ریکور به این پرسش، سه مقولة مقایسهگری، شمایل‌گونگی معنا ...
بیشتر
کتاب استعاره زنده ریکور کتابی بنیادین در باب استعاره است. ریکور معتقد است استعاره، به‌ویژه در منش یکتای زبان شاعرانه رخ میدهد. از این رو، پرسش اصلی مقاله حاضر آن است که از منظر ریکور چگونه استعاره در سخن شاعرانه معنا می‌آفریند؟ فرضیه مقاله آن است که باید برای آشکارسازی پاسخ ریکور به این پرسش، سه مقولة مقایسهگری، شمایل‌گونگی معنا و تصویر شاعرانه را تحت عنوان «نظریه جایسپاری» و دو مقوله چندمعنایی و ارجاعگری را تحت عنوان «نظریه میانکنش» تعیین و تعریف کرد. بر این اساس، هدف مقالة حاضر آن است که با روش تفسیر و با تکیه بر چکامه تیرهبختی اثر وینی دو نظریه جایسپاری و میانکنش را تشریح کند. ایضاح این دو نظریه نشان میدهد که معنا در زبان شاعرانه شمایلی است. شمایل‌گونگی معنا در زبان شاعرانه حاصل «خنثی‌کردن» واقعیت و پَروبال دادن به خیال است و این یعنی خیال، واقعیت را «تعلیق» میکند. در اینجا استعاره با شمایل یکی می‌شود بدینمعنا که استعاره واژه‌ها را از معنای سرراست‌شان در کاربرد روزانه جدا میکند و سپس کاربرد واژه‌ها را با گشودن سویة خیالی معنا چندان گسترش میدهد که بیان واقعیت شاعرانه ممکن شود. در شعر به‌دلیل حضور همة زیرمعناهای ممکن واژه‌ها ارجاع سخن به حالت تعلیق در میآید. استعاره با مقایسهگری ایده‌های گوناگون نه‌تنها مناسبات معنایی پنهان میان آنها را آشکار میکند، بلکه خالق مناسبات جدید میان آنهاست. نیروی محرک این آفرینش معنا، همانندسازی است. این فرایند یگانهگر، مبتنی بر شهودی ناگهانی است که پیکربندی پیشین زبان را دستکاری میکند و ساختاری جدید می‌آفریند.
کتایون افضلی؛ هاله افشاری
چکیده
با وجود چرخش مطالعات ترجمه از جنبههای زبانی به جنبههای فرازبانی، کماکان نقش برخی از جنبههای فرازبانی همانند نقش هویت مترجم در ترجمه‌های او مورد توجه لازم قرار نگرفته است. با در نظر گرفتن این خلأ، تحقیق حاضر در نظر دارد به بررسی نقش هویت ملی و مذهبی مترجم در ترجمة رمان‌های التقاطی بپردازد. بدین‌منظور دو رمان التقاطی فیروزه دوما ...
بیشتر
با وجود چرخش مطالعات ترجمه از جنبههای زبانی به جنبههای فرازبانی، کماکان نقش برخی از جنبههای فرازبانی همانند نقش هویت مترجم در ترجمه‌های او مورد توجه لازم قرار نگرفته است. با در نظر گرفتن این خلأ، تحقیق حاضر در نظر دارد به بررسی نقش هویت ملی و مذهبی مترجم در ترجمة رمان‌های التقاطی بپردازد. بدین‌منظور دو رمان التقاطی فیروزه دوما و شش ترجمة موجود از آن بررسی شدند. سپس تغییرات ترجمة لغات، عبارات و جملات دوزبانة به‌کاررفته در رمان بررسی شدند. برای پیدا کردن رابطة بین هویت ملی و مذهبیشخصیتهای رمانها و راهکارهای به‌کاررفته در آنها، از مدل کلینگر (2014) استفاده شد. نتایج نشان داد که چگونه تغییر قسمتهای دوزبانه می‌تواند انعکاسدهندة هویت ملی و مذهبی مترجم باشد که خود نمایندة هویت ملی و مذهبی جامعه است. یافته‌های این تحقیق می‌تواند در کلاسهای آموزش ترجمه به‌کار رود.
علی مالمیر
چکیده
توانش بینافرهنگی معلمان زبان خارجه و درک و آگاهی آنان از تفاوت‌ها و تشابهات بین‌فرهنگی یکی از عوامل تعیین‌کننده در موفقیت حرفه‌ای آنهاست. یکی از زیرمجموعه‌های توانش تعاملی که تاثیر بسیار زیادی از دانش بینافرهنگی معلمان و کاربرد آن در آموزش کلاسی می‌پذیرد، دانش منظورشناختی است. بنابراین، مطالعۀ حاضر تلاش کرده‌است ...
بیشتر
توانش بینافرهنگی معلمان زبان خارجه و درک و آگاهی آنان از تفاوت‌ها و تشابهات بین‌فرهنگی یکی از عوامل تعیین‌کننده در موفقیت حرفه‌ای آنهاست. یکی از زیرمجموعه‌های توانش تعاملی که تاثیر بسیار زیادی از دانش بینافرهنگی معلمان و کاربرد آن در آموزش کلاسی می‌پذیرد، دانش منظورشناختی است. بنابراین، مطالعۀ حاضر تلاش کرده‌است رابطۀ بین توانش بینافرهنگی تعاملی معلمان زبان خارجه و میزان دانش منظورشناختی زبان‌آموزان آنها را در زمینۀ کنش‌های کلامی پربسامد مورد بررسی قرار دهد. مشارکت‌کنندگان، 85 معلم زبان انگلیسی و 610 زبان‌آموز ایرانی سطح متوسطه بالا و پیشرفته آنها بودند و بین 4 تا ۷ سال زبان انگلیسی را در موسسات آموزشی مطالعه کرده و کتاب مکالمه آمریکایی امریکن فایلرا به اتمام رسانده بودند. برای جمع‌آوری داده‌ها، پرسشنامه توانش تعامل بینافرهنگی ژائو (2011) توسط 85 معلم زبان انگلیسی تکمیل شد و سپس 610 زبان‌آموز متوسطه بالا و پیشرفته زبان انگلیسی موسسات هدف، به آزمون سه گزینه‌ای کنش‌های کلامی پربسامد انگلیسی تاج‌الدین و مالمیر (2015) پاسخ دادند. تجزیه وتحلیل داده‌ها با استفاده از رگرسیون چندمنظوره روشن ساخت که بین میزان توانش بینافرهنگی معلمان زبان خارجه و دانش کنش‌های کلامی آنها رابطۀ مستقیم و معناداری وجود داشت. طبق نتایج این مطالعه، برای ارتقاء توانش منظورشناختی زبان‌آموزان می‌بایست معلمان زبان خارجه توانش بینافرهنگی خود را از تفاوت‌ها و تشابهات زبان خارجه و زبان مادری زبان‌آموزان گسترش دهند.
رضا یل شرزه؛ رویا منصفی
چکیده
کم‌رنگ شدن مفهوم ترجمه به‌عنوان تعادلِ یک‌به‌یک بین متن مبدأ و متن مقصد و توجّه روزافزون به مخاطب که در دهه‌های 70 و 80 میلادی به اوج خود رسید سبب تحول و تطور تئوری ترجمه گشت و مخاطب و نقش وی را در کانون توجّه مطالعات ترجمه قرار داد. حال، اکثر ترجمه‌های قرآن به زبان فارسی، بااینکه برگردان‌هایی معنایی به شمار می‌روند، پرداختن به اسلوب ...
بیشتر
کم‌رنگ شدن مفهوم ترجمه به‌عنوان تعادلِ یک‌به‌یک بین متن مبدأ و متن مقصد و توجّه روزافزون به مخاطب که در دهه‌های 70 و 80 میلادی به اوج خود رسید سبب تحول و تطور تئوری ترجمه گشت و مخاطب و نقش وی را در کانون توجّه مطالعات ترجمه قرار داد. حال، اکثر ترجمه‌های قرآن به زبان فارسی، بااینکه برگردان‌هایی معنایی به شمار می‌روند، پرداختن به اسلوب و شیوۀ نگارش زبان عربی را بر مخاطب فارسی‌زبان رجحان می‌نهند که این امر سبب بسیاری از کاستیهای ترجمه‌های قرآن از جمله عدم ارتباط مؤثر مخاطبان فارسی‌زبان با این ترجمه‌ها شده است. پژوهش حاضر در تلاش است تا با مقایسۀ ترجمۀ معنایی فولادوند و ترجمۀ مخاطب‌محور علی ملکی و با استفاده از مفاهیمی چون «تعادل کارکردی» کولر (1979) و «اثر معادل» نایدا (1964) نشان دهد که رویکرد مخاطب‌محور به ترجمۀ قرآن به‌واسطۀ استفاده از ظرفیت‌های زبان فارسی بهتر از ترجمه‌های معنایی می‌تواند مخاطب را در درک درست و سریع آیات قرآنی یاری رساند و با محور قرار دادن خوانندگان فارسی‌زبان، برگردانی کاملاً مخاطب‌محور از قرآن به دست دهد که در عین رعایت امانت، عاری از بسیاری از کژتابی‌های ترجمه‌های موجود قرآن باشد و خواندن ترجمۀ قرآن را به تجربه‌ای لذّت‌بخش بدل کند.
زهره رامین؛ نسرین نظام دوست
چکیده
به باور بعضی منتقدان، رمان‌های رمان‌نویس آمریکایی دان دلیلو در حوزة مدرنیسم و از نظر برخی دیگر در حوزة پسامدرنیسم نوشته شده‌اند. در مقالة حاضر، آخرین رمان دلیلو به نام کیْ صفر (2016) به‌منظور بررسی حیطة نگارشی آن واکاوی شده است. از آنجایی که متامدرنیسم بر پایة نوسان بین مدرنیسم و پسامدرنیسم بنا شده است، این پژوهش از دیدگاه منتقدانی ...
بیشتر
به باور بعضی منتقدان، رمان‌های رمان‌نویس آمریکایی دان دلیلو در حوزة مدرنیسم و از نظر برخی دیگر در حوزة پسامدرنیسم نوشته شده‌اند. در مقالة حاضر، آخرین رمان دلیلو به نام کیْ صفر (2016) به‌منظور بررسی حیطة نگارشی آن واکاوی شده است. از آنجایی که متامدرنیسم بر پایة نوسان بین مدرنیسم و پسامدرنیسم بنا شده است، این پژوهش از دیدگاه منتقدانی چون توماس ورمِلن و رابین وَن دِن آکر در مورد متامدرنیسم بهره گرفته است تا در این رمان به بررسی هم‌نشینی‌‌های نوسانی بین مدرنیسم و پسامدرنیسم بپردازد. بدین منظور، چهار عامل متقابل بین مدرنیسم و پسامدرنیسم ررسی شده‌اند که عبارت‌اند از: دیدگاه‌های مثبت‌اندیشانه و شکاکانه نسبت به مرگ و فناوری، صدقِ گفتار و کنایه، شیفتگی و بی‌تفاوتی نسبت به زندگیِ روزمره، و آرمان‌شهر و ویران‌شهر. یافته‌های این پژوهش نشان میدهد که نمی‌توان این رمان را کاملاً مدرنیستی یا کاملاً پسامدرنیستی در نظر گرفت؛ زیرا با این کار بخش متقابل آن نادیده گرفته می‌شود. پژوهش حاضر به این نتیجه می‌رسد که کیْ صفر رمانی متامدرنیستی است؛ زیرا در این رمان گاهی ویژگی‌های مدرنیستی و گاهی مشخصه‌های پسامدرنیستی آن جلوة بیشتری پیدا می‌کنند. رمان همچون آونگی، بینابین این ویژگی‌های متضادِ هم‌نشین نوسان میکند و پویایی هردو-هیچکدام را به نمایش می‌گذارد.
فرانک جهانگرد؛ طیبه گلستانی حتکنی
چکیده
کلیله‌ودمنۀ بهرام‌شاهی، با واسطۀ یک زبان میانجی به فارسی ترجمه شده است، بااین‌حال تطابق جنبههای تعلیمی و دینی آن با فرهنگ ایران در قرن ششم قابل توجّه و معنی‌دار است. این نکته زمینه‌ای برای بررسی این اثر بر اساس نظریّۀ «نظام چندگانۀ اون زهر» و «روش گیدئون توری» به دست میدهد. طبق این روش در گام نخست پاره‌ای ...
بیشتر
کلیله‌ودمنۀ بهرام‌شاهی، با واسطۀ یک زبان میانجی به فارسی ترجمه شده است، بااین‌حال تطابق جنبههای تعلیمی و دینی آن با فرهنگ ایران در قرن ششم قابل توجّه و معنی‌دار است. این نکته زمینه‌ای برای بررسی این اثر بر اساس نظریّۀ «نظام چندگانۀ اون زهر» و «روش گیدئون توری» به دست میدهد. طبق این روش در گام نخست پاره‌ای از بن‌مایه‌های مشترک متن با فرهنگ مقصد استخراج و ریشه‌یابی شده، در گام دوم نقشه‌نگاری بخشی از متن مقصد روی معادل آن در زبان مبدأ صورت گرفته و در گام سوم استراتژی‌های به‌کاررفته در ترجمه طبقه‌بندی شده است. یافته‌های پژوهش در گام نخست نشان میدهد بن‌مایه‌های حکایت‌های کلیله‌ودمنه (چه در بُعد جهانی، چه با سرچشمه ایرانی یا هندی) در بین ادیان آسیایی و اقوام شرقی مشترک‌اند و از ارزش‌های دینی و اخلاقی به شمار می‌روند. در گام دوم نقشه‌نگاری حکایت «مرغ باران و وکیل دریا» روی حکایت مشابه آن در پنچاتنترا به مطالعۀ تطبیقی «سیمرغ» و «گرودا» انجامید و خاستگاه مشترک این دو پرندۀ اسطوره‌ای را نشان داد. در گام سوم استراتژی‌های ترجمه شامل حذف، تغییر و جایگزینی و افزایش تبیین و نشان داده شد مترجم چگونه با استفاده از این شیوه‌ها بین فرهنگ مبدأ (متن اصلی) و فرهنگ مقصد تعادل به وجود آورده است. این پژوهش نشان میدهد آنچه در ترجمۀ نصرالله منشی نقش محوری و مرکزی دارد، فرهنگ مقصد است و مترجم با تمرکز بر آن، عناصر فرهنگی را انتقال داده و در این میان با افزایش عناصر ایدئولوژیک به متن، آن را به گفتمان غالب نزدیک‌تر کرده است.
عشرت سادات میرحسینی
چکیده
خبرهای سیاسی از متونی است که ظرفیت بالایی در تقابل‌های ایدئولوژیکی از خود نشان میدهد. این پژوهش سعی دارد راهبردهای مورد استفادۀ مترجم در فرآیند انتقال از متن مبدأ به مقصد را مورد واکاوی قرار دهد و پُربسامدترین آنها را در یک متن سیاسی مشخص کند. از سوی دیگر نشان میدهد که چگونه مترجم در آنِ واحد از چندین راهبرد مختلف استفاده میکند ...
بیشتر
خبرهای سیاسی از متونی است که ظرفیت بالایی در تقابل‌های ایدئولوژیکی از خود نشان میدهد. این پژوهش سعی دارد راهبردهای مورد استفادۀ مترجم در فرآیند انتقال از متن مبدأ به مقصد را مورد واکاوی قرار دهد و پُربسامدترین آنها را در یک متن سیاسی مشخص کند. از سوی دیگر نشان میدهد که چگونه مترجم در آنِ واحد از چندین راهبرد مختلف استفاده میکند تا یک سازۀ نحوی را در جهت پیشبرد اهداف ایدئولوژیکی خود تغییر دهد. به این منظور خبری از واشنگتن‌تایمز در مورد روابط ایران و چین با برگردان فارسی آن در خبرگزاری فارس مقایسه شده و با تکیه بر چارچوب نظری «هتیم و میسون» و رویکرد «ون دایک» مورد واکاوی قرار گرفته است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که مترجم بیش از همه از راهبردهای حذف و تقلیل، افزایش و تفصیل، پیوند واژگانی، قطبیسازی و توصیف کنشگر استفاده کرده است؛ امّا در این میان وی با تأکید بر راهکار حذف و تقلیل، تمایل خود را بیشتر به قطبیسازی متن مقصد نشان داده است.
فهیمه محمد پور؛ محمدتقی شاه نظری درچه؛ محمود افروز
چکیده
عادت‌واره از اساسی‌ترین مفاهیم جامعه‌شناسی بوردیو است که مطالعات ترجمه از آن بهره جسته است. با استفاده از مدل جامعه‌شناسی پیر بوردیو، پژوهش حاضر عادت‌وارة مترجمان ایرانی رمان‌های عاشقانة انگلیسی را از منظر به‌کارگیری راهبردهای ترجمة عناصر فرهنگی در دورة قبل و بعد از انقلاب فرهنگی در سال 1358 در ایران بررسی میکند. داده‌های پژوهش ...
بیشتر
عادت‌واره از اساسی‌ترین مفاهیم جامعه‌شناسی بوردیو است که مطالعات ترجمه از آن بهره جسته است. با استفاده از مدل جامعه‌شناسی پیر بوردیو، پژوهش حاضر عادت‌وارة مترجمان ایرانی رمان‌های عاشقانة انگلیسی را از منظر به‌کارگیری راهبردهای ترجمة عناصر فرهنگی در دورة قبل و بعد از انقلاب فرهنگی در سال 1358 در ایران بررسی میکند. داده‌های پژوهش مشتمل بر 3429 جملة دارای عناصر فرهنگی‌اند که از رمان‌های عاشقانة انگلیسی وداع با اسلحه، بلندی‌های بادگیر: عشق هرگز نمی‌میرد، دفتر خاطرات و دو ترجمة فارسی از هریک از آنها استخراج شده‌اند. داده‌های مستخرج با استفاده از دسته‌بندی ادغام‌شدة لیانگ تحلیل شدند. راهبردهای ترجمة عناصر فرهنگی با آمار توصیفی از طریق مقایسة فراوانی و درصد ارائه شدند. افزون بر این، به‌منظور افزایش اعتبار داده‌های پژوهش حاضر تحلیل کیفی مصاحبه‌های چاپ‌شده در فصلنامة مترجم نیز ارائه شدند. پژوهش حاضر سه یافتة اساسی در بر داشت: گرایش مبدأمحور معنادار در میان مترجمان ایرانی رمان‌های عاشقانة انگلیسی در دورة پیش از انقلاب فرهنگی، حفظ این گرایش در دورة پسا انقلاب فرهنگی، و در نهایت افزایش بیشتر این گرایش در سال‌های قبل تا پس از انقلاب فرهنگی. نتایج آزمون خی‌دو از تفاوت معنادار کاربرد مجموع راهبردهای مختلف در دو دوره حکایت داشتند.
ناصر نوری؛ عباسعلی زارعی موینی؛ رجب اسفندیاری
چکیده
این پژوهش میزان آشنایی و برداشت دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته‌های زبان انگلیسی در ایران را از مصادیق سرقت علمی و رابطۀ آن با اعتقادات فرهنگی و مذهبی را بررسی کرده است. با وجود مطالعاتی چند در سایر کشورها، فقدان پژوهش‌های مربوط به ارتباط فرهنگ و مذهب با سرقت علمی در ایران، انجام پژوهش حاضر را توجیه‌پذیر میکند. شرکت‌کنندگان 173 دانشجوی ...
بیشتر
این پژوهش میزان آشنایی و برداشت دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته‌های زبان انگلیسی در ایران را از مصادیق سرقت علمی و رابطۀ آن با اعتقادات فرهنگی و مذهبی را بررسی کرده است. با وجود مطالعاتی چند در سایر کشورها، فقدان پژوهش‌های مربوط به ارتباط فرهنگ و مذهب با سرقت علمی در ایران، انجام پژوهش حاضر را توجیه‌پذیر میکند. شرکت‌کنندگان 173 دانشجوی کارشناسی ارشد و دکتری رشته‌های آموزش زبان انگلیسی، ادبیات انگلیسی و مترجمی زبان انگلیسی بودند که به روش نمونهگیری مبتنی بر دسترسی به پرسش‌نامة محققساخته که پایایی و روایی آن شده بود، پاسخ دادند. یافتهها نشان داد که میزان آشنایی با مصادیق گوناگون سرقت علمی در بین دانشجویان بالاست. تحلیل واریانس دوسویه نشان داد که اعتقادات فرهنگی و مذهبی در میزان درک و آشنایی از جدیت و شدت مصادیق گوناگون سرقت علمی دانشجویان مرد و زن تفاوت معناداری ایجاد نمیکند. علاوه بر این، تأثیر اعتقادات فرهنگی و مذهبی در درک و آشنایی از سرقت علمی در دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری قابل توجه نبود. این یافتهها می‌تواند برای پژوهشگران و دانشآموختگان رشتۀ زبان انگلیسی، کاربردهای نظری و عملی داشته باشد.
