محمدرضا فارسیان؛ فاطمه قاسمی آریان
چکیده
ادبیات عامه بخش مهم و قابل‌توجهی از فرهنگ عامه (فولکلور) را دربرمی‌گیرد که به طور شفاهی از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته و جمع‌آوری و بررسی آن، بسیاری از نکات تاریک و مبهم زندگی ملل را آشکار می‌سازد. اینگونه تصاویر در واقع، گنجینه‌های ملی هستند که «حافظة جمعی» مردم یک سرزمین را تشکیل می‌دهند. از این رو، سفرنامه‌های اروپایی ...
بیشتر
ادبیات عامه بخش مهم و قابل‌توجهی از فرهنگ عامه (فولکلور) را دربرمی‌گیرد که به طور شفاهی از نسلی به نسل دیگر انتقال یافته و جمع‌آوری و بررسی آن، بسیاری از نکات تاریک و مبهم زندگی ملل را آشکار می‌سازد. اینگونه تصاویر در واقع، گنجینه‌های ملی هستند که «حافظة جمعی» مردم یک سرزمین را تشکیل می‌دهند. از این رو، سفرنامه‌های اروپایی که تصویر‌گر عناصر ادبیات عامه ایران هستند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند و بررسی آن‌ها در حوزة ادبیات تطبیقی قرار میگیرد؛ چراکه سفرنامه‌ها آیینة بازتاب فرهنگ و جامعة «دیگری» هستند که در آن‌ها می‌توان به تجلی فرهنگ و ادبیات عامه به صورت تصاویر بسته‌ای از استرئوتیپ‌ها و کلیشه‌‌های ملی و بینافرهنگی دست یافت. بدین منظور، از میان آثار سیاحان فرانسوی که در قرن بیستم میلادی به ایران عزیمت کردند، سفرنامة هانری‌رنه دالمانی که بیش از دیگر سفرنامه‌های هم‌عصر خود، تحت تأثیر ادبیات عامه روایت شده، مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است. در همین راستا، این مقاله در تلاش است تا در چارچوب رهیافت تصویرشناسی، ضمن واکاوی تصاویر بازنمایی‌شده از ادبیات عامة ایران در سفرنامة هانری‌رنه دالمانی تحت عنوان از خراسان تا بختیاری، به شیوة توصیفی_تحلیلی، به این پرسش پاسخ دهد که ادبیات عامة ایران چگونه در سفرنامة دالمانی بازتاب یافته و ایدئولوژی سیاح چه نقشی در این بازنمایی داشته است؟ نتایج حاصل آمده از تحقیق نشان می‌دهند که تصاویر بازنمایی‌شده شامل جلوه‌های عامیانه ادبیات فارسی، اشعار، القاب و گفتارهای عامیانه و حکایاتی است که اهمیت جایگاه زبان و ادب فارسی نزد ایرانیان و اروپائیان را نشان داده و از خلال حکایات، ابعادی از فرهنگ ایران تجلی یافته است.
مصطفی حسینی
چکیده
جستار حاضر مبانی نظری پذیرش ادبی را از منظر پراور تطبیق‌گر آمریکایی، تبیین می‌کند و سپس نظرات او را بر پذیرش رباعیات عمر خیام در انگلستان اِعمال می‌کند. پذیرش رباعیات عمر خیام ترجمة ادوارد فیتزجرالد مانند هر اثر ادبی دیگر در انگلستان با فراز و فرودهایی همراه بوده است. این مجموعة شعر در ابتدا با اقبال چندانی مواجه نشد، اما به‌تدریج ...
بیشتر
جستار حاضر مبانی نظری پذیرش ادبی را از منظر پراور تطبیق‌گر آمریکایی، تبیین می‌کند و سپس نظرات او را بر پذیرش رباعیات عمر خیام در انگلستان اِعمال می‌کند. پذیرش رباعیات عمر خیام ترجمة ادوارد فیتزجرالد مانند هر اثر ادبی دیگر در انگلستان با فراز و فرودهایی همراه بوده است. این مجموعة شعر در ابتدا با اقبال چندانی مواجه نشد، اما به‌تدریج به کمک عواملی چند مقبول طبع انگلیسیها افتاد. مطابق یافتههای این تحقیق عواملی مانند کیفیت ترجمه، کتابگزاریهای ادبی، تقریظهای اهل قلم، انجمنهای ادبی و هنری، ناشران، نظیرهها و نقیضهها، چاپهای غیرمجاز و چاپهای مصور هریک به نوعی مسیر اقبال ادبی رباعیات خیام را که در ابتدا مغفول مانده بود هموار کردند تا جایی که این ترجمه بومی شد و در زمرة آثار اصیل انگلیسی قرار گرفت.
طاهره جعفری حصارلو؛ آنت آبکه
چکیده
ادبیات تطبیقی به بررسی تلاقی افکار و اندیشه‌ها در ملت‌های مختلف و روابط پیچیدة فرهنگی، اجتماعی و حتی تاریخی آن در گذشته و حال از حیث تأثیر و تأثر در حوزه‌های هنری، مکاتب ادبی، جریان‌های فکری، موضوع‌ها، افراد، داستان‌ها و... می‌پردازد. ادبیات تطبیقی این نکته را به اثبات می‌رساند که تکامل و شکوفایی ادبیات هر ملت به‌دور از اندیشه‌های ...
بیشتر
ادبیات تطبیقی به بررسی تلاقی افکار و اندیشه‌ها در ملت‌های مختلف و روابط پیچیدة فرهنگی، اجتماعی و حتی تاریخی آن در گذشته و حال از حیث تأثیر و تأثر در حوزه‌های هنری، مکاتب ادبی، جریان‌های فکری، موضوع‌ها، افراد، داستان‌ها و... می‌پردازد. ادبیات تطبیقی این نکته را به اثبات می‌رساند که تکامل و شکوفایی ادبیات هر ملت به‌دور از اندیشه‌های ادبی و ملی دیگر اقوام ناممکن است. مقالة حاضر بهشیوة توصیفی، تحلیلی و تطبیقی، به بررسی مقایسه‌ای و تطبیقی سه اثر فرانسوا موریاک و جلال آل‌احمد براساس رویکرد مکتب واقع‌گرایی می‌پردازد. یافتههای این تحقیق نشانگر این است که هر سه اثر این دو نویسنده که قلمشان را برای برملاکردن عیبها و نابسامانیهای جامعهشان بهکار بردهاند، به توصیف محیطی تیره اختصاص یافتهاند، شخصیتها در حال فروریزی جسمی و روحیاند، کنش شخصیتها که برگرفته از فردی خاص یا ترکیبی از مختصات خود نویسندهاند، در مقطع زمانی و مکانی مشخصی است و غالب آن‌ها میتوانند نمایندة گروهی از مردم باشند.
آسیه راد؛ محمدرضا فارسیان؛ سمیرا بامشکی
چکیده
سیمون دوبووار و سیمین دانشور از اولین پیشگامان ادبیات زنانه و مدافع حقوق زنان در فرانسه و ایران به‌شمار می‌آیند. این دو نویسنده در اکثر آثارشان به توصیف اوضاع زنان و نقش آن‌ها در جامعه پرداخته و همواره با قلم خود برای احیای حقوق و برابری جنسیتی در جامعه تلاش کرده‌اند و بدین ترتیب در عرصة جهانی مورد توجه عموم قرار گرفته‌اند. علاوه ...
بیشتر
سیمون دوبووار و سیمین دانشور از اولین پیشگامان ادبیات زنانه و مدافع حقوق زنان در فرانسه و ایران به‌شمار می‌آیند. این دو نویسنده در اکثر آثارشان به توصیف اوضاع زنان و نقش آن‌ها در جامعه پرداخته و همواره با قلم خود برای احیای حقوق و برابری جنسیتی در جامعه تلاش کرده‌اند و بدین ترتیب در عرصة جهانی مورد توجه عموم قرار گرفته‌اند. علاوه بر این، با نوشتارهای اجتماعی و سیاسی خود همواره جزو نویسندگان متعهد زمان خود محسوب می‌شوند. گاهی ممکن است شباهت‌ها و تأثیرپذیری‌های دو اثر از یکدیگر ما را به مقایسة آن‌ها وا دارد، در حالی‌که این امکان نیز وجود دارد که دو نویسنده متون مشابه یا نزدیک به هم را در یک حیطه و در رابطه با یک موضوع نوشته باشند که این تشابه ممکن است براساس ذهنیت مشترک یا شرایط اجتماعی‌تاریخی مشترکی باشد که در آن می‌زیسته‌اند. از همین منظر، در این پژوهش به بررسی مقایسه‌ای تصویر جنگ جهانی دوم در دو رمان خون دیگران اثر سیمون دوبووار و سووشون اثر سیمین دانشور بر پایة اصول شاخه‌ای از ادبیات تطبیقی موسوم به تصویرشناسی پرداخته شده است. آنچه که از این تطبیق به‌دست آمده، وجود تصاویر مشابه و متفاوت از یک جنگ مشترک در هر دو داستان است. با وجود فاصلة جغرافیایی و فرهنگی بین دو نویسنده، تصاویر به‌دست‌آمده به یک هدف مشترک یعنی پرداختن به موضوع جنگ از جوانب مختلف فرهنگی، سیاسی و اجتماعی منتهی می‌شود. هر دو نویسنده با ارائة تصاویری همچون مبارزه و شرایط اجتماعی، چهرة جنگ را به‌خوبی برای خواننده ترسیم کرده و با ساختن تصاویر منفی از جنگ به تقبیح آن دست زده‌اند.
علی محمد مهردادیان
چکیده
یکی از مهمترین بخش‌های تاریخ ادبیات فرانسه به دورۀ ادبیات نمایشی کلاسیک در قرون شانزدهم و هفدهم و هجدهم میلادی مربوط می‌شود که در جریان آن آثار نمایشی برجسته‌ای توسط نمایش‌نامه‌نویسان بزرگ فرانسوی، چه به‌صورت تراژدی و چه به شکل کمدی، با استفاده از اصول و قواعد مکتب ادبی کلاسیسیم و موضوعات اصیل عهد یونان و روم باستان خلق شده‌اند؛ ...
بیشتر
یکی از مهمترین بخش‌های تاریخ ادبیات فرانسه به دورۀ ادبیات نمایشی کلاسیک در قرون شانزدهم و هفدهم و هجدهم میلادی مربوط می‌شود که در جریان آن آثار نمایشی برجسته‌ای توسط نمایش‌نامه‌نویسان بزرگ فرانسوی، چه به‌صورت تراژدی و چه به شکل کمدی، با استفاده از اصول و قواعد مکتب ادبی کلاسیسیم و موضوعات اصیل عهد یونان و روم باستان خلق شده‌اند؛ اما این نویسندگان علاوه برآن از مضامین گوناگون حکایات و داستان‌ها و افسانههای شرقی برگرفته از منابع غنی و پربار فرهنگ و ادب تمدنهای کهن شرق بهویژه ایران (پارس)، عثمانی (ترک)، هند و چین نیز برای خلق آثار بدیع و تازۀ نمایشی خود بهره گرفته‌اند. در این مقاله بهاختصار به بررسی این موضوعات و مضامین گوناگون شرقی در ادبیات نمایشی کلاسیک فرانسه پرداخته می‌شود.
محمود افروز
چکیده
مقالۀ حاضر به بررسی نقش مترجمانِ بومی در ترجمۀ عناصر فرهنگ‌محور پرداخته است. مترجمان در شناساندن فرهنگ مبدأ به مخاطبانِ خود نقش کلیدی دارند. با توجه به اینکه فرهنگ از جوانب مهم هوّیت یک ملت است، وظیفۀ خطیرِ مترجمان در ارائۀ ترجمه‌ای صحیح جلب توجه می‌کند. در این مقاله مقصود از مترجم بومی، مترجمی است که از زبان مادریِ خود به زبان خارجی ...
بیشتر
مقالۀ حاضر به بررسی نقش مترجمانِ بومی در ترجمۀ عناصر فرهنگ‌محور پرداخته است. مترجمان در شناساندن فرهنگ مبدأ به مخاطبانِ خود نقش کلیدی دارند. با توجه به اینکه فرهنگ از جوانب مهم هوّیت یک ملت است، وظیفۀ خطیرِ مترجمان در ارائۀ ترجمه‌ای صحیح جلب توجه می‌کند. در این مقاله مقصود از مترجم بومی، مترجمی است که از زبان مادریِ خود به زبان خارجی ترجمه می‌کند و مقصود از مترجم خارجی، مترجمی است که از زبان خارجی به زبان مادری خود ترجمه می‌کند. حال این موضوع که کدامیک از مترجمان، بومی یا خارجی، در ترجمۀ عناصر فرهنگی و به تبع آن شناساندن صحیح فرهنگ یک ملت موفقتر عمل میکنند، موضوعی مورد پژوهشاست. ترجمۀ داستانهای کوتاه و بلند، رمانها، انواع شعرها و غیره را می‌توان جزو ترجمۀ آثار فرهنگی محسوب کرد. مقالۀ حاضر دو ترجمه از «بوف کور» را بررسی می‌کند. یکی از مترجمان بومی و دیگری خارجی است. در خلال مقاله به پارهای از سؤالات در باب جایگاه ترجمۀ مترجم خارجی و بومی در تعامل و ارتباط با ارزشهای فرهنگی و هویت ملی پاسخ داده شده است. طبق نتایج پژوهش، مترجم بومی تلاش بیشتری برای ترجمۀ دقیقتر عناصر فرهنگی کرده و در حفظ هویت ملی نقش پررنگتری داشته است.
محمّدرضا فارسیان؛ سارا جوانمردی
چکیده
ادبیات تطبیقی شاخه ای است از نقد ادبی که به بررسی روابط فرهنگی و ادبی میان ملت ها می پردازد. از این رو بررسی شباهت ها ی محتوایی و ساختاری میان آثار نویسندگان برخاسته از فرهنگ ها ی گوناگون شاخه ای از پژوهش های تطبیقی است، که همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. در این گفتار برآنیم تا به پژوهشی در این زمینه با نگاهی به آثار ویکتور هوگو ...
بیشتر
ادبیات تطبیقی شاخه ای است از نقد ادبی که به بررسی روابط فرهنگی و ادبی میان ملت ها می پردازد. از این رو بررسی شباهت ها ی محتوایی و ساختاری میان آثار نویسندگان برخاسته از فرهنگ ها ی گوناگون شاخه ای از پژوهش های تطبیقی است، که همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. در این گفتار برآنیم تا به پژوهشی در این زمینه با نگاهی به آثار ویکتور هوگو و شاپور قریب بپردازیم. هوگو، در رمان مردی که می خندد می کوشد تا به روایت سرنوشت سیاه پسرکی زشت رو که همواره خنده ی موحشی بر چهره دارد، بپردازد. قریب، نویسنده ی معاصر ایرانی، نیز در داستان عذرا لندوکه به حکایت تیره روزی دخترکی زشت رو می پردازد. دو داستان تصویری است از زندگی انسان هایی که صورتی زشت اما سیرتی زیبا دارند. میان این دو اثر ، از نظر مضامین،گره خوردگی حوادث و شخصیت ها مشابهت هایی وجود دارد. در این جستار برآنیم تا با استفاده از ابزار های تطبیق و مقایسه به تحلیل تطبیقی محتوا و ساختار در دو اثر و نیز به مشخص کردن میزان و علت همانندی ها در دو جامعه متفاوت شرقی و غربی بپردازیم .
محمّدرضا فارسیان؛ مهشید جعفرزاده باکویی
چکیده
گوستاو فلوبر، پایه‌گذار مکتب رئالیسم و جزو نخستین نگارندگان رمان مدرن به شمار می‌آید. او علاوه بر دقت و وسواس بی‌حد در گزینش جملات که سبک نگارش وی را از دیگر نویسندگان متمایز می‌کند، نگاهی روان‌کاوانه به مسائل و دردهای اجتماعی دارد. شاهکار او رمان مادام بواری است که تأثیر بسزایی بر نگارش بسیاری از رمان‌های بزرگ جهان داشته است. ...
بیشتر
گوستاو فلوبر، پایه‌گذار مکتب رئالیسم و جزو نخستین نگارندگان رمان مدرن به شمار می‌آید. او علاوه بر دقت و وسواس بی‌حد در گزینش جملات که سبک نگارش وی را از دیگر نویسندگان متمایز می‌کند، نگاهی روان‌کاوانه به مسائل و دردهای اجتماعی دارد. شاهکار او رمان مادام بواری است که تأثیر بسزایی بر نگارش بسیاری از رمان‌های بزرگ جهان داشته است. باوجوداینکه برخی از آثار وی توسط مترجمان بنام به فارسی ترجمه شده‌اند اما مترجمان دیگری نیز، دست به ترجمه دوباره و چندباره این آثار زده‌اند که این مسئله خود بهنوعی گواه اهمیت و حضور این نویسنده و آثار وی در ادبیات فارسی است. این مقاله خواهد کوشید تا به بررسی جایگاه این نویسنده، آثار وی و میزان تأثیرگذاری او بر نویسندگان ایرانی و سیر داستاننویسی فارسی بپردازد.
مهرنوش محرابی؛ حبیب کمالی روستا
چکیده
این مقاله به موتیف یا بن مایه رویین تنی در افسانه های یونانی، ایرانی و ژرمنی در سه اثر ادبی برجسته جهان ایلیاد اثر هومر، شاهنامه شاهکار حکیم توس و منظومه نیبلونگن می پردازد.شخصیتهای اصلی افسانه های اساطیری خدایان افسانه ای ، اسطوره ها ، موجودات فراطبیعی و حیوانات شگفت آور هستند . اسطوره ها نمادی از ناتوانی انسان در مقابل ضعف ها و آرزوهای ...
بیشتر
این مقاله به موتیف یا بن مایه رویین تنی در افسانه های یونانی، ایرانی و ژرمنی در سه اثر ادبی برجسته جهان ایلیاد اثر هومر، شاهنامه شاهکار حکیم توس و منظومه نیبلونگن می پردازد.شخصیتهای اصلی افسانه های اساطیری خدایان افسانه ای ، اسطوره ها ، موجودات فراطبیعی و حیوانات شگفت آور هستند . اسطوره ها نمادی از ناتوانی انسان در مقابل ضعف ها و آرزوهای بشر هستند ، آرزوهایی همچون نامیرایی و رویین تنی . موتیف رویین تنی یکی از بارزترین بن مایه ها در افسانه ها به شمار می رود.رویین تنی را می توان از سویی نیاز و آرزوی همیشگی و غیر قابل تحقق انسان ، برای مقابله با پدیده ناشناخته و وهم انگیز مرگ دانست .اگر چه هریک از پهلوانان رویین تن افسانه های اساطیری نقطه ضعفی دارند که در نهایت به مرگ آن‌ها می انجامد . این مقاله سعی دارد در چهار چوب ادبیات تطبیقی به چگونگی پیدایش و سیر تحول رویین تنی و نیز تاثیر و تاثر و شباهتهای این بن مایه در آثار حماسی جاودان بپردازد.
محمّدرضا فارسیان؛ لطیفه نجاتی
چکیده
جلال آل احمد، با تکیه بر زبان عامیانه، پویایی منحصربهفردی به نگارش خود بخشیدهاست. این شاخصه، در مدیر مدرسه به اوج رسیده و قلم نویسنده، هنگام معرفی شخصیتهای جامعه، متعهدانه در گرو اصطلاحات آن قشـر قـرار میگیرد. مدیر مدرسه بعنوان یک سند ادبی ماندگار، روایتگر جامعه بوده و با پایبندی به زبان جاری، جزئیات داستـان را، بـاورپذیــرتـر مینماید. ...
بیشتر
جلال آل احمد، با تکیه بر زبان عامیانه، پویایی منحصربهفردی به نگارش خود بخشیدهاست. این شاخصه، در مدیر مدرسه به اوج رسیده و قلم نویسنده، هنگام معرفی شخصیتهای جامعه، متعهدانه در گرو اصطلاحات آن قشـر قـرار میگیرد. مدیر مدرسه بعنوان یک سند ادبی ماندگار، روایتگر جامعه بوده و با پایبندی به زبان جاری، جزئیات داستـان را، بـاورپذیــرتـر مینماید. هر اثر ادبی غنی نیز، منحصر به مجموعهای محدود از نکات ادبی است و در جریان رویکردی تطبیقی، زوایای عمیقتری از آن واکاوی می‌شود. مدیر مدرسه آل احمد نیز میتواند به همین منظور در تطبیق با سفر به انتهای شب سلین قرار گیرد.این دو اثر را می‌توان از جنبههای محتوا، شیوه بیان و جهان بینی نویسنده مورد مقایسه و بررسی قرارداد، اما شباهت بارز، تعهد نویسندگان آن‌ها به زبان عامیانه و تسرّی دادن این زبان به قالب نوشتار میباشد. قلم سلین، نکته ایست که توجه آل احمد را در سفر به انتهای شب به خود جلب کرده و او را وادار مینماید که اظهار کند مدیر مدرسه را با تأثیرپذیری از این رمان به نگارش درآورده است. آنچه که این پژوهش به آن می پردازد، چگونگی اثرپذیری قلم آل احمد از سلین بویژه در بکارگیری زبان عامیانه برای نگارش میباشد.
